نشریه پرواز شماره 27 شهریور 1390
نویسنده:
جیکوب نیوزنر1 / مترجم: مسعود ادیب / ناشر: نشر ادیان / چاپ اول، 1389
کتاب «یهودیت» ترجمه بخشی از کتاب «ادیان ما» یا (Our Religions) ویراسته «آرویند
شارما» ست که به بررسی یهودیت می پردازد. جیکوب نیوزنر در بخش «یهودیت» کتاب «ادیان
ما» با استفاده از سبکی خاص و آموزنده به جای شروع اثرش با نقل تاریخی سیر پیدایش
یهودیت، واقعیتی به نام یهودیت را پیش روی مخاطب نهاده، آن را واکاوی می کند. مترجم
کتاب، حجت الاسلام دکتر مسعود ادیب، استاد دانشگاه مفید قم است که با دقت و رعایت
امانتداری کامل به ترجمه کتاب پرداخته است. ویراستاری و مشاوره ی علمی کتاب بر
عهده‌ی آرش آبائی بوده جیکوب نیوزنر (متولد 1932 کانکتیکات در امریکای شمالی) یک
حاخام یهودی، دانش‌آموخته‌ی تعدادی از دانشگاه‌های معتبر دنیا (آکسفورد، هاروارد و
کلمبیا)، از برجسته‌ترین پژوهشگران یهودیت است. نیوزنر یکی از پرکتاب‌ترین
نویسنده‌های طول تاریخ شناخته می‌شود و چیزی در حدود 950 جلد کتاب را نوشته یا
ویرایش کرده است. محور پژوهش‌های این نویسنده، ”یهودیت کاهنی یا رَبَنی“ (یهودیت
شفاهی) مربوط به عصر یهودیت میشنایی و تـَلمودی است. بیشتر نوشته‌‌های او به
ساختارشکنی آن دیدگاه غالبی می‌پردازد که یهودیت کاهنی را تنها جنبش دینی
پدیدآورنده‌ی متن‌های مختلف کاهنی می‌داند. مهم‌ترین ویژگی این کتاب او، بررسی دین
یهود در زمینه‌ی اجتماعی‌اش، و به‌عنوان نتیجه‌ی عمل گروهی از مردم، و نه مجموعه‌ای
از عقاید و باورها، می باشد. نیوزنر علاوه بر پژوهش‌های تاریخی و کار روی متن‌ها،
کتاب‌هایی در زمینه‌ی الهیات نیز نوشته و درکنار کارهای تحقیقی، نقش برجسته‌ای در
گسترش تحقیقات دینی و یهودیت در دانشگاه‌های امریکا داشته است (برای اطلاع بیشتر از
فعالیت‌های علمی نیوزنر به وبسایت شخصی او به آدرس www.jacobneusner.com مراجعه
کنید).
«یهودیت» نوشته‌ی جیکوب نیوزنر، شامل سه سرفصل اصلی «تعریف یهودیت،« «رابطه‌ی امور
قومی و دینی در یهودیت» و «شکل‌گیری یهودیت» است.
نویسنده، برخلاف قرار داشتن در منصب حاخامی، خود را از هرگونه تعصب دینی و جانبداری
یهودی رها دانسته و بطور بی طرفانه و کاملا تحقیقی به بررسی ریشه‌های شکل‌گیری
انواع باورها و رویدادهای تاریخ یهود پرداخته است و در بسیاری از موارد، نگاهی
انتقادی و بلکه ساختار شکنانه به چهارچوب های سنتی و مقدس مأبانه موجود در یهودیت
دارد.
این کتاب کم حجم برای آشنایی کلی و ابتدایی با یهودیت نگاشته نشده و اصلا کتابی
جامع درباره‌ی تاریخ و شریعت یهودی به شمار نمی‌رود. بلکه برای آن دسته از مخاطبان
آشنا با یهودیت مناسب است که به دنبال دیدگاه‌های انتقادی و غیرسنتی درباره‌ی این
دین هستند.
از نکات برجسته‌ی کتاب، بررسی رابطه‌ی پیچیده و گاه تقریباً متضاد میان تعاریف قومی
و دینی از یهودیت است. نویسنده برای تفکیک این دو مفهوم، از دو واژه‌ی Jewish و
Judaic استفاده کرده است که در فارسی معادل دقیقی ندارند. ویراستار کتاب برای این
دو واژه، عبارات «یهود-باور» (منسوب به دین یهود) و «یهودی تبار» (منسوب به قوم
یهود) را ابداع و استفاده نموده است.
خلاصه‌ی بخش پایانی کتاب با عنوان «قدرت یهودیت و توفیقات آن»:
"... یهودیت خواسته است یهودیان را وادارد تا نه آنچه را که هست، بلکه آنچه را باید
باشد مورد توجه قرار دهند ... یهودیت یهودیان را وامی‌دارد تا اموری را ببینند که
هیچکس دیگر نمی بیند ...
یهودیان با آن که گوناگون و پراکنده بودند، خود را «اسرائیل» می‌خواندند و خود را
قومی می دانستند که خدا در تورات با آنان سخن گفته است. آنان با آن که ضعیف و
زیردست بودند و با آن که به خاطر ناهمانندی با دیگران منفور بودند و به دلیل
تفاوت‌هایشان گاه مورد بدرفتاری و حتی کشتار قرار می‌گرفتند، از هویت و وضعیت خویش
شادمان بودند و می‌خواستند به متفاوت بودنشان ادامه دهند و قومی متمایز و پراهمیت
در جهان را تشکیل دهند...افزون بر آن، آنان همیشه به جز در جنگ جهانی دوم حق انتخاب
داشته‌اند که یهودی باشند یا نباشند، ولی همواره اسرائیل بودن را برگزیده‌اند. اگر
آنان در هر نسلی این تصمیم را نمی‌گرفتند، «بنی اسرائیل» و یهودیت از صفحه‌ی بشریت
محو می‌شد. اما یهودیان هنوز حضور چشمگیری در بسیاری از بخش‌های جهان دارند و تورات
و یهودیت همچنان به عنوان دینی پرنشاط تاب آورده است...
این حقیقت ساده، قدرت حیرت‌آور آنچه که آن را یهودیت می‌نامیم و آنچه یهودیت آن را
«تورات» می‌نامد، نشان می‌دهد: یعنی قدرت بر تعالی بخشیدن به فروافتادگان، امید
دادن به ناامیدان و بااهمیت کردن زندگی معمولی برای مردمی که در نهایت چندان با
کسان دیگر متفاوت نیستند، جز آن که معتقدند یهودیت با آنان چنین می‌کند.
برای بدست آوردن مقیاس کاملی از توفیق یهودیت، باید دریابید که آنگاه که نوبت به
دین می‌رسد، یهودیان واقعا مایلند یهودی باشند و نمی‌خواهند هیچ چیز دیگری
باشند..."
