|
بیژن خاکشور
کارشناس ارشد ارتباطات و عضو هیئت مدیره انجمن کلیمیان اصفهان
تابستان 99
با پدیدار شدن ویروس جهانشمول کرونا، هم گام و همزمان با به قرنطینه رفتن
زندگی بشر و تعطیلی‌های همه جانبه، اکثریت عبادتگاه‌ها و زیارتگاه‌های
ادیان مختلف به سمت تعطیلی موقت کشیده شدند.
کعبه، که همیشه، محل پر شور و شعفی برای زائران و عابدان مسلمان جهان محسوب
می‌شد در طی دوران تعلیق و توقف حج عمره، خالی از زائر و عابد شد و طواف
حول «کعبه» و سعی در «صفا و مروه» متوقف شد و در کمال تعجب، خانه‌ی خدا که
هیچ‌گاه از اجتماع نمازگزار و زائر، خالی و تهی نشده بود، این بار، در
سکوتی عجیب و مهیب فرو رفت و فقط تعداد محدودی به صورت نمادین این مراسم را
اجرا نمودند.
همراستا با آن، مساجد مسلمانان نیز تعطیل گشته و حتی در ماه مقدس و مبارک
رمضان نیز شاهد چهره‌ی پر شور و شوق هرساله‌ی خود نبود و به تبع آن
مسلمانان و حق‌طلبان جهان در دنیای کرونا زده، روز جهانی قدس را به صورت
نمادین و مجازی و بدون حضور فیزیکی و راهپیمایی برگزار کردند.
در آن سو، دیوار ندبه در بیت‌المقدس نیز در سکوت و سکون فرو رفت و حتی دست
گذاشتن بر روی مزوزا که نماد محافظت الهی پروردگار از خانه و محل کار و
عبادت هر فرد یهودی است و در آن جعبه آیه‌های توحیدی نگاشته شده و پاسبانی
معنوی برای ورود و خروج افراد یهودی در خانه‌ها و اماکن آنها محسوب می‌شود
ممنوع شد تا مبادا با تماس مداوم دست افراد بر آن، ویروس کرونا به خانه و
کنیسه و محل کار افراد وارد شود.
در کنار آن، کنیسه‌ها و مدارس دینی یهودیان در جهان، به تعطیلی کشیده شد و
عبادت و آموزش‌های دینی شریعت حضرت موسی کلیم‌الله به صورت حضوری نیز متوقف
شد.
به شکلی که یهودیان، مراسم عید بزرگ و تاریخی فطیر یا عید پسح را که نماد
خروج قوم بنی‌اسرائیل از سرزمین مصر به رهبری حضرت موسی کلیم‌الله است در
خانه‌های خود برگزار کردند و از شرکت در مراسم مذهبی در کنیسه‌ها و از دید
و بازدیدهای هرساله در این عید هشت روزه دل کندند.
همانگونه که ایرانیان مسلمان نیز به خاطر شرایط کرونایی حاکم بر کشور،
نیمه‌ی شعبان را که برای آنان، بسیار عزیز و شادی‌آور بود با شکلی متفاوت و
متمایز و بدون حضور در مساجد و مراسم مولودی خوانی گروهی، گرامی داشتند.
ایرانیانی که نوروزشان نیز همچون هر سال نبود و در نوروز باستانی خود، بر
دید و بازدید و مسافرت و بسیاری دیگر از جنبه‌های آئین این عید، خط کشیدند
و به جای ایرانگردی، به خانه‌گردی پرداختند.
کرونا عید پاک مسیحیان جهان را نیز تحت‌الشعاع خود قرار داد و در حالی که
در سال میلادی گذشته، بیش از 70 هزار نفر در مراسم عید پاک در واتیکان حضور
یافته و این عید مذهبی را پاس داشته بودند، این عید امسال بدون حضور مردم و
در فضایی آرام و بدون اجتماع برگزار شد و به نوعی این اولین بار در یک قرن
گذشته بود که مسیحیان، یادبود رستاخیز عیسی مسیح (ع) را به جای حضور در
کلیساها، در خانه‌های خود گرامی داشتند و پاپ در واتیکان، مراسم یکشنبه‌ی
عید پاک را در پشت درهای بسته‌ی کلیسای «سن پیترو» برگزار کرد.
با شیوع کرونا در ایران، زرتشتیان نیز مراسم آئینی و اجتماعی خود را متوقف
کردند. متاسفانه بعد از اثبات زرتشتی بودن 30 درصد از افراد فوت شده در
یزد، سپنتا نیکنام عضو شورای شهر یزد، از این موضوع اظهار تاسف کرد که
زرتشتیان یزد با وجود آنکه جمعیتی کم‌تر از 2 در صد شهر یزد را دارا هستند
ولی آمار فوتی‌های آنها بر اثر کرونا بسیار زیاد بود و اگر زودتر از شیوع
کرونا مطلع شده بودیم مراسم آئینی زرتشتیان در بهمن ماه را لغو می‌کردیم.
از سوی دیگر «صابئین مندایی» یا «پیروان حضرت یحیی (ع)» که اکثریت آنان در
اهواز ساکن هستند مراسم عید «دهوا ادمانا» یا « عید فرشته» را که برای
آنان، آغاز سال نو محسوب می‌شد و با رسیدن به سالروز میلاد حضرت یحیی (ع)
به سال 2023 در تقویم خود می‌رسیدند بدون حضور مردم و تنها توسط رهبران
مذهبی و بدون انجام غسل تعمید کودکان برگزار کردند.
اما آنچه کرونا به جهان امروز نشان داد، تعطیلی ظاهری کنیسه‌ها و کلیساها و
مساجد و تعطیلی مراسم آئینی و نمادین نبود، کرونا، پیام دیگری برای جهانیان
داشت، پیامی که قرن ها پیش، سعدی شیرازی هم آن را به وزن در آورده بود و
گفته بود:
«عبادت به جز خدمت خلق نیست به تسبیح و سجاده و دلق نیست»
به واقع در کشاکش پدیدار شدن ویروس کرونا در ایران و جهان، مساجد، کلیساها،
کنیسه ها و عبادت گاه‌ها، چهره دیگری از خود به جهان نشان دادند و هدف اصلی
ساخته شدن و بنا شدن آنها برای جهانیان، معین و مشخص شد.
در حقیقت، کرونا، به کلید واژه‌ی وحدت ادیان برای رفع و حل این بحران و کمک
به همنوع، فارغ از دین و مسلک و آئین او مبدل گردید و به تعبیر مقدس تورات
که دوست داشتن همنوع را اصل دین خدا می‌داند، این «دوست داشتن مقدس» شکلی
فراملی به خود گرفت و در مسیری فراتر از مرزها و حصارها و تفاوت ها سوق
داده شد.
همانگونه که زرتشتیان هند، با ارسال دستگاه‌های تنفس مصنوعی و محموله‌ای
حاوی پوشش‌های پزشکی و بهداشتی و ماسک، به یاری همنوعان و همکیشان خود در
ایران مبادرت ورزیدند.
طرح همدلی مؤمنانه در ماه ضیافت الهی باعث شد تا در ایران، مسلمانان،
زرتشتیان، مسیحیان و کلیمیان به یاری مستمندان و نیازمندان آسیب دیده در
دوران کرونا بشتابند.
با آمدن این ویروس منحوس اگر چه عبادت‌های همیشگی و روتین از شکل جمعی به
حالت فردی در آمدند اما در عوض، زندگی فردی و عقاید فردی به خرد و همت جمعی
مبدل شد و با وحدت ادیان و اقوام، نوعدوستی و دگرخواهی واقعی در ایران و
جهان به نمایش در آمد.
با فوت فاطمه رهبر نماینده‌ی منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم، دکتر سیامک
مره صدق نماینده کلیمیان در مجلس از مساعدت او به نیازمندان و غیر مسلمانان
در ایام خدمتش در کمیته امداد گفت و در رثای او گریست. با درگذشت افلاطون
سهرابی، رئیس انجمن زرتشتیان شیراز، سیل نامه‌های تسلیت از سوی ارگان‌ها و
انجمن‌های زرتشتی و غیر زرتشتی به سمت شیراز روانه شد در خیابان-های
ایروان، پرچمی از طرف ارامنه، خطاب به ایران و بیماران کرونایی نصب شد که
روی آن در زیر پرچم ایران نوشته شده بود : «همه چیز خوب می شود، ایران...»
دیگر فرقی نمی‌کرد که دین و آئین دیگری چیست. همه با هم در یک سنگر با دشمن
مشترک نادیده به جنگ و نبرد پرداختند، گویی وحدت کلمه که کلام شیوای
بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران بود، خود را به شکل تازه‌ای با «وحدت کلمه‌ی
ادیان و اقوام » به ایران و جهان، نشان داد.
چه بسا می‌توان گفت «کرونا» به واژه‌ای کلیدی برای پیوند و اتحاد ادیان و
اقوام جهان مبدل گشت و اصل و ذات دین و آئین و عبادت واقعی را به جهان و
جهانیان آشکار کرد.
«... کلید واژه‌ای که باید آن را در دوران پسا کرونا نیز حفظ کرد».
| 
