ايمان
صادقان
نشریه متانا فروردین 1389
منشأ
راک اوليه را بايد در سرودهاي انجيلي سياهان، سبک ريتم بلوز و همچنين موسيقي جاز
(Jazz) جستجو کرد. در دهه 1950 نواي ساکسیفون و گيتار الکتريک با ضرباهنگ قوي به
اين موسيقي اضافه شد و سبکي را به وجود آورد که در ابتدا «راک اند رول» و سپس به
اختصار «راک» نام گرفت.
اين موسيقي در ظرف نوزده سال چنان محبوبيتي کسب کرد که در سال 1969 در همايشي سه
روزه به نام «ووداستاک» توانست بيش از سيصد هزار بيننده را در فضاي باز به خود جلب
کند. در اواخر دهه 1970، کم¬کم راک جاي خود را به «هوي متال» داد و بعد هم در دهه
1990 موسيقي «رپ» باب ميل جوانان غربي قرار گرفت.
در موسيقي راک از همان ابتدا ما با دو مسأله‌ي اصلي روبرو هستيم، يکي فرم اين
موسيقي از لحاظ علمي و اصول هارموني و دوم ترانه و مضمون اشعاري که اين موسيقي را
همراهي مي‌کند.
ترانه در موسيقي راک مي‌تواند به مراتب پراهميت‌تر از فرم موسيقي از لحاظ ساختار
هارمونيک باشد چرا که موسيقي راک خود زاييده‌ي شرايط اجتماعي خاص در دهه‌هاي 1950
تا 1990 است و نمود اوليه‌ي اين شرايط در ترانه‌هاي اين چند دهه متجلي شده است.
آوازهاي راک که اغلب سراينده و خواننده‌ي آن يکي است، در حقيقت بازتاب شيوه‌ي زندگي
آمريکايي، مانند بي بند و باري فزاينده‌ي جنسي بود.
آوازخوانان در آوازهايشان به بيان تجربه‌هاي حاصل از استفاده مواد مخدر و تقلا براي
کسب حقوق اجتماعي و همچنين مبارزه با تبعيض نژادي مبادرت مي‌ورزيدند.
آوازخوان و ترانه‌سراي مشهور «باب ديلن» بخش عمده‌ي شهرتش را مرهون خواندن
ترانه‌ايست به نام «Blow in the wind»، مضمون اين ترانه اعتراض به تبعيض نژادي است.
به طور کلي مهم‌ترين مسئله در موسيقي راک لحن اعتراض‌آميز و تهاجمي و همچنين خشونتي
است که در ترانه‌هاي آن نهفته است. حال اگر شعر و آواز را هم از اين موسيقي برداريم
و به موسيقي بدون کلام بيانديشيم، باز هم اعتراض و خلق و خوي تهاجمي در ملودي‌هاي
گيتار و ريتم‌هاي درام باقي مي‌ماند. مي‌توان پا را فراتر گذاشت و به جوهره‌ي راک
حتي به دور از موسيقي انديشيد. راک يعني انزجار از سقوط انسان و در حقيقت همين
انزجار است که اعتراض را به همراه دارد. حال، ساز و آواز و ترانه تنها وسيله‌ايست
براي فرياد، فريادي که بسترش گاه حنجره است و گاه سيم‌هاي گيتار.
از طرف ديگر با نگاهي به تاريخ موسيقي راک در مي‌يابيم که راديو و تلويزيون و سينما
به عنوان بستري بسيار مناسب در رشد و حرکت اين سبک از موسيقي نقشي بسيار مهم و
اساسي را ايفا کرده‌اند. اين روح آزادي‌خواهانه، خشونت و اعتراض نهفته در اين
موسيقي بوده که باب ميل جوانان قرار گرفته بود. جواناني که در زير آتش توپخانه‌هاي
جنگ جهاني دوم متولد شده بودند و فاجعه‌ي مرگ‌بار و تلخ ويتنام را در پيش رو
داشتند.
