انجمن کلیمیان تهران
   

تأملي بر رفتار جوان يهودي در ايران و جهان

   

 

آرش آبائي
آبان 82

حضور در همايش جهاني جوانان يهودي در سوئد (شهريور 82)، فرصت ارزنده‏اي بود تا در حاشيه برنامه‏هاي رسمي آن، تأملي در تفاوت‏هاي رفتاري جوانان يهودي از نقاط مختلف جهان (19 كشور از پنج قاره) داشته‏بايكم، تفاوت آشكار و چشمگير جوامع شرق و غرب بود. صرفنظر از تبليغات منفي درست يا نادرست دربارة جهان غربي، به راحتي مي‏شد موج انرژي و سرزندگي را در جوانان غربي (امريكا، انگليس، كانادا و استراليا) مشاهده كرد و البته رتبة بعدي را نمايندگان افريقاي جنوبي، فرانسه دانمارك، سوئد، كلمبيا و آرژانتين تشكيل مي‏دادند و در دستة سوم جوانان روسيه و جمهوري‏هاي سابق شوروي، تركيه، مراكش، چك و صربستان جاي داشتندگستردگي اطلاعات اجتماعي، تجربيات فراوان، مطالعه مداوم و هدفدار، ارتباطات گسترده، بهره‏وري بالا در اكثر كارها و «شادمانگي» از عمده خصوصيات مشترك اكثر افراد گروه اول بود، كه اين ويژگي‏ها در تمام شئون زندگي ده روزه با آنان – از صبح زود به هنگام مراسم نماز صگاه تا جلسات سخنراني و بحث، فعاليت‏هاي تفريحي، وعده‏هاي صرف غذا و حتي آخرين لحظات قبل از خواب – قابل مشاهده بودند. به عنوان مثال، در ترتيب برنامه‏هاي خاص روز شنبه يا مراسم اختتاميه كه به ابتكار جمع پيشنهاد، طراحي و اجرا شدند، بخش عمده – و گاه تمام – اياي ابتكاري و خلاقانه و مديريت آنها از سوي همين گروه اعمال مي‏گشت ( هر چند فعاليت‏ها و خلاقيت‏هاي ساير نمايندگان – از جمله نمايندگان ايران - كه در موارد متعدد و غالبا در حوزه‏اي خاص قابل توجه بودند، و نيز تبحر در زبان انگليسي به عنوان زبان مادري نمايندگستة اول كه عامل انتقال سريعتر تفكراتشان بود را نبايد از نظر دور داشت).

دوم، آزادي انديشه و عمل جوان يهودي در اكثر جوامع غربي بود. «قرائت‏هاي مختلف ديني» كه امروزه عنوان جديدي در بحث‏هاي روشنفكري ايران به شمار مي‏رود، در عمل در زندگي «او» كاربرد دارد و اين جوان يهودي، آنچه را كه از دين مي‏فهمد و آن مكتب فكري (در حوزة يهود)كه با تفكر و روحيات خود هماهنگ‏تر مي‏بيند انتخاب مي‏كند. اين آزادي فكري ديني حتي در ميان استاد‏ها و رباي (حاخام)هاي حاضر در همايش نيز مشهود بود. در يكي از جلسات تفسير و بحث ديني، «رباي شختر» با طرح چند تفسير متفاوت از يك موضوع واحد، بدون سعي در همگراييكسان سازي توجيه قضيه و يا تحميل خط فكري واحد به مخاطبان، انتخاب خود را از ميان تفاسير مذكور اعلام و حاضرين را به گزينش آزادانه از ميان نظرات موجود دعوت مي‏كرد. و يا در يكي از مراسم نماز صبحگاهي، همين رباي در گفتگويي با نگارنده، اظهار داشت كه «من در بسيارياز موارد از پيشنماز عقب مي‏مانم، چون مي‏خواهم كاملا در عمق معاني يك بخش از مقدمات تفيلا (مانند مزامير داوود) تفكر كرده و با آن ارتباط برقرار كنم، و اين روش من براي عبادت است»به طور حتم جواني كه تحت اين فضاي فكري آزاد پرورش يابد، از انديشه و افق فكري ديني بسيار گسترده‏اي برخوردار خواهد شد، امري كه معمولا عكس آن در جوامع سنتي يهودي – از جمله ايران – اعمال مي‏شده‏است: يك تفسير، يك مكتب فكري و يك رو و لاغير.

در زمينة آزادي عمل و روش زندگي نيز عدم وابستگي و اسارت در بندهاي نامرئي‏اي كه او را به بهانه‏هاي مختلف وادار به درجا زدن و زيستن در قالب‏هاي طراحي شده توسط ديگران مي‏سازند، به كرات ديده‏مي‏شد. بسياري از آنان در عين احترام به والدين و نهاد خانواده، آزكشورها و جوامع گوناگون را براي اقامت يا كسب تجربه انتخاب كرده‏بودند. اكثر اين انتخاب‏ها ، نه به شكل مهاجرت‏هاي اجباري يا فرار از مشكلات، بلكه به جهت «تحقيق و انتخاب داوطلبانه محيط مطلوب زندگي و پيشرفت شغلي» بودند، كه گاه با بازگشت به كشور مبدأ اما با كباري از تجربه همراه بود. مانند آن‏كه دختري يهودي از امريكا، به تنهايي كشور روسيه را براي كار و زندگي مناسب تشخيص داده و آن را «تجربه» كرده بود. حتي تعدادي از آنها از امكان سفر و زندگي در ايران نيز سؤال مي‏كردندسوم، توجه فوق‏العاده به زيبايي و دلپذير كردن محيط زندگي و حتي فضاي معنوي و ديني در اين نوع تفكر است. در همين مدت كوتاه همايش كه تنها يك «شبات» (شنبه) در آن قرار داشت، عده‏اي از «آنان» بر آن شدند كه كنيساي محل و سالن‏هاي اجتماعات و غذاخوري را براي شب و رشنبه «زيبا» كنند. لذا به سرعت و با ابتكارهايي خاص، در و ديوار را آذين بستند و سفره را تزئين كردند، تا يك روز مقدس را با زيبايي و نشاط توأم سازند.

تفيلا (نماز)ها و مراسم ديني در اين ايام به طبع مطابق با آنچه كه در تمام كتب و احكام شرع آمده، اجرا مي‏شدند، اما با شادي، با موزون كردن دعاها و بعضا با قرائت‏هاي دستجمعي. همان متوني كه گاه در كنيساهاي ما به شدت ملال آور و تكراري به نظر مي‏رسند، در فضا و ني ديگر با همت جوانان به هستة مشاركت جمعي در اجراي يك سرود روحاني و لذت بخش تبديل مي‏شدند.چهارم، پذيرش تنوع و روش‏هاي تازه به عنوان ديگر خصوصيات اكثر «آنها» است. همان‏گونه كه در گزارش اين سفر آمده‏است، اكثر شركت كنندگان از جوامع يهوديان «اشكنازي» بودند كه لهجه و طرز تلفظ كلمات عبري و برخي جزئيات مراسم مذهبي آنان با يهوديان «سفارادي» - مانند ان – متفاوت است. در حالي‏كه نگارنده در اين مراسم كمي احساس غربت داشت و با گوشه‏گيري در كنيسا، در حفظ رسوم ايراني يا سفارادي خود سعي مي‏كرد، در شب و روز شنبه كه قرائت و اجراي بخش‏هايي از مراسم به وي سپرده شد، عليرغم تمام آن تفاوت‏ها، اكثر حاضران از آن به عنوان « بخش‏هايي جالب و به ياد ماندني» نام بردند. و يا در موردي ديگر، در يك جلسه گفتگوي آزاد كه سرودهاي ملي را بررسي مي‏كردند، از من به عنوان يك عضو ايراني خواستند كه سرود ملي كشورم را بخوانم. هنگامي كه نواي آن را برايشان زمزمه كردم، اصرار كردند كه حا آن را «با كلام» بخوان! اين‏كه سرود جمهوري اسلامي با زبان فارسي چه لطفي براي آنان دارد، مرا بسيار متعجب كرده بود، اما آنها با توجه خاصي به اين نوا و كلام بيگانه – براي آنها – گوش سپردند و از آن به عنوان يك صداي جديد لذت بردند، احساسي كه معمولا كمتر در مورد مشابه به ايرانيان دست مي‏دهد.

***

منظور از سطور فوق، اشاره به تأثير متقابل جامعه و جوان يهودي بر يكديگر است. در حالي كه به نظر مي‏رسد جوانان جامعه ما غالبا در حالت انفعال و تكيه به مديران و نسل پيشين خود قرار دارند، در ديگر جوامع يهودي - به خصوص آنها كه در كشورهاي توسعه يافته قرار دارند –جوان بدون تكليف يا كسب دستور از «بزگان»، پوياي و شوق ايفاي نقش و تاثيرذاري در امور اجتماعي و فرهنگي را در خود احساس كرده و با پاي گذاردن و بازي كردن در اين عرصه، گاه حتي از مشكلات و وقايع ناشناخته نيز در جهت رشد بهره مي‏برد، و البته مديران آن جوامع ني لابد بستر لازم را براي او فراهم مي‏سازند.هر چند جوان ايراني كليمي از فضاي عمومي كشور – كه بي‏تفاوتي اكثر جوانان در آن آشكار است – اثر مي‏پذيرد، اما بايد توجه كرد كه در فضاي كوچك و محدود جامعه كليمي ايران، اندكي تحرك و ذره‏اي فعاليت فكري در حوزه‏هاي اجتماع و فرهنگ، تأثيري چشمگير برجاي مي‏نهد. تنها در اين صورت، محيطي را كه در اثر مهاجرت‏هاي گسترده و مشكلات خاص جوامع كوچك و اقليت، روز به روز «خاكستري»تر مي‏شود، بتوان براي زندگي نسل‏هاي حاضر و آتي «سبز» و قابل تحمل‏تر نمود.

 



 

 

 

Back Up Next 

 

 

 

 

استفاده از مطالب اين سايت تنها با ذكر منبع (بصورت لینک مستقیم) بلامانع است.
.Using the materials of this site with mentioning the reference is free

این صفحه بطور هوشمند خود را با نمایشگرهای موبایل و تبلت نیز منطبق می‌کند
لطفا در صورت اشکال، به مسئولین فنی ما اطلاع دهید