انجمن کلیمیان تهران
   

يهوديان امريكاي مركزي

   

 سيما مقتدر
تير  84
 

haiti_dominican-map

 

جمهوري دومينيكن

Dominican_flagاين جمهوري در هند غربي1 در منطقه شرقي جزيره هيسپانيولا قرار دارد و دو سوم اين جزيره از آن اين كشور است و بقيه از آن هائيتي است. زماني كه كريستف كلمب جمهوري دومينيكن را كشف كرد آن را «لااسپانيولا» نام نهاد و پسرش را در سال 1492 ميلادي نايب السطنه آن نمود. در سال 1496 پايتخت دومينيكن «دومينگو» به عنوان قديمي‏ترين اقامتگاه اروپائيان تاسيس گرديد. در سال 1795 اسپانيا اين كولوني را به فرانسه واگذاشت و سپاهيان هائيتي در سال 1801 دومينيكن را فتح كردند. در سال 1821 مردم اين سرزمين سلطه حكومت اسپانيا را برانداختند، اما اسپانيايي‏ها دومينيكن را در سال 1822 به وسيله سپاهيان هائيتي مجددا به چنگ آوردند. و بالاخره در 26 فوريه 1844 آنها مجددا استقلال خود را بازيافتند. در 28 نوامبر 1966 قانون اساسي تدوين شد.

صورت گرد، پوست پير و آفتاب خورده و دستان لرزان «آرتورو كرش هايمر» او را چون سربازي قديمي مي‏نماياند. گرچه بيش از نود سال از سن او مي‏گذرد اما هنوز با فشردن دستش پي به نيروي دروني‏اش مي‏بريم. اهالي منطقه او را به عنوان «پدر گردشگري» مي‏شناسند. او ضمن صحبت‏هايش مكررا به اين نكته اشاره مي‏نمايد كه اين منطقه با آب و هواي گرم خود در گذشته تنها يك جنگل قديمي به شمار مي‏آمده است.

 

کنیسای شهر سوسا
كنيساي شهر سوسا در دومينيكن

 

كرش هايمر از 61 سال پيش تاكنون در منطقه‏ اي ييلاقي به نام «سوسا» واقع در شمال جمهوري دومينيكن سكونت دارد. اين منطقه بهشت يهوديان آلماني است، پرواز از آلمان به اين منطقه حدود دوازده ساعت طول مي‏كشد و انتخاب اين محل سكونت براي كرش هايمر آزادانه نبوده است، چرا كه او يهودي است و در گريز از نازي‏ها به اين منطقه پناه آورده است.

بنابر آمار رسمي حدود 645 يهودي براي رهايي از رژيم فاشيستي آلمان به اينجا پناه آورده‏اند. اما براساس اعلام نماينده ديكتاتور وقت دومينيكن در يك كنفرانس تصور مي‏شود در ابتدا حدود يكصد هزار يهودي در اين منطقه به عنوان كشاورز فعاليت مي‏كردند.

در ژوئيه سال 1938 ميلادي ديپلمات‏هاي 38 كشور جهان در كنفرانسي گرد هم آمدند، در اين كنفرانس كه در منطقه‏اي در حوالي درياچه ژنو تشكيل شده بود راجع به سرنوشت يهوديان مهاجر بحث و گفتگو شد و نتيجه اين بحث در يك جمله خلاصه شد: «ظرفيت تكميل است». در آن زمان يكي از بزرگان يهودي وضعيت يهوديان را اين گونه تشريح نمود : «در گذشته جهان تنها داراي دو قطب بود، نيمي از آن شامل كشورهايي بودند كه يهوديان را مي‏راندند و نيم ديگر از پذیرش آنها واهمه داشتند».

اما تمایل دومينيكن به پذيرش يهوديان فقط در جهت منافع يهوديان نبود، زيرا ديـكتاتور وقـت دومينيكن در سـطح جـهاني

پذيرفته شده نبود و به نحوي مايل به جبران كمبودهاي خود بود. وي در سال 1937 دستور قتل 28000 كارگر تيره پوست اهل هائيتي را كه در جمهوري دومينيكن سكونت داشتند صادر كرد. اما با وجود این سؤسابقه «كميته امريكايي جذب يهوديان» (Joint) از وضع موجود و اعلام آمادگي دومينيكن استفاده نمود و در این راستا به پیشنهاد دیکتاتور وقت دومینکن «انجمن حمايت از جمهوري دومينيكن» (Dorsa) در مزرعه کشت موز تاسيس شد. این مزرعه جزو اموال شخصی دیکتاتور محسوب مي‏شد تا اين كه انجمنی به نام «خیرین سرزمین پدری» با پرداخت یکصد هزار دلار این زمین را خریداری نمود، گرچه بهای این زمین تنها نصف مبلغ فوق بود. پس از آن در 30 ژانويه 1940 توافقي ميان نماينده دولت دومينيكن و انجمن مذكور (Dorsa) منعقد شد، براساس اين توافق براي مهاجرين و نسل‏هاي بعد از آنها جلوگيري از هر فشار و شكنجه، تبعيض و يا تعقیب تضمين شد. اما كرش هايمر كه در آن زمان جواني بيش نبود از اين تعهدات اطلاعات دقيقي نداشت. وي كه در سال 1936 به عنوان فروشنده لباس‏هاي دست دوم وخارج از مد امرار معاش مي‏كرد مجبور به گریز از آلمان شد و پس از آن به همراه همسرش به لوكزامبورگ رفت و در آنجا به كشاورزي مشغول شد. اما وي در ادامه گريز خود به اسپانيا پناه برد و در آنجا دستگير و در اردوگاه مرگ در نزديكي شهر بندری بایون در فرانسه محبوس شد، اما او به همراه پنجاه تن ديگر موفق به ترك اردوگاه شد. زيرا نمایندگان انجمن امريكايي جذب يهوديان در جستجوی آنها بودند. وی در سال 1941 به عنوان مهاجری که همسرش را از دست داده بود به يك شهر بندري در شمال دومينيكن مهاجرت نمود.

همه مهاجرين در كنار يكديگر به ساخت اين منطقه مشغول شدند و بدين ترتيب ده كوچكي در كارائيب پاي گرفت كه يهوديان در آن سكونت داشنتد. اما بدي آب و هوا و شيوع مالاريا زندگي را براي آنها مشكل كرد. از طرفي سازش با فرهنگ بيگانه و زندگي روزمره كار ساده‏اي به شمار نمي‏آمد و از طرف ديگر نامناسب بودن زمين براي كشت سبزيجات مزيد برعلت بود. بدين ترتيب پس از پايان جنگ جهاني دوم هر يك از يهوديان با گرفتن سهمي، از يكديگر جدا شدند و اين منطقه را رها كردند. كرش هايمر با تعدادي ديگر از مهاجرين شركت توليد و عرضه مواد لبني و گوشتی را تاسيس نمود و گرچه ذبح خوك براي يهوديان از نظر شرعي مجاز نيست، كرش هايمر در يك سازمان غير كاشر مجبور به ذبح آنها شد. درحال حاضر شركت سهامي توليدات مواد لبني و گوشتي منطقه سوسا از جمله معروف‏ترين و بزرگ‏ترين توليد كنندگان فرآورده‏هاي لبني و كالباس در جمهوري دومينيكن به شمار مي‏رود.

در سال‏هاي 70 مجددا بر تعداد گردشگران به اين منطقه افزوده شد. اين گردشگران كه اغلب اهل آمريكا و كانادا بودند در پی آشنایی با زيبايي‏هاي سواحل اين منطقه، نخل‏ها و شهر بازسازی شده توسط یهودیان بودند.

عملا از آنجائي كه پايه‏گذاران اين شهر يهوديان بوده‏اند تعدادي از خيابان‏هاي اين شهر نيز به نام آنها نام‏گذاري شده است. يهوديان اين منطقه را بازسازي كردند و حتي براي خود مدرسه هم تاسيس كردند، آلمانی‏ها آنها را از موطن خود راندند. اما امروزه سوسا مملو از گردشگران آلماني است. خيلي از يهوديان ترجيح مي‏دهند آلماني‏ها كمتر در اين منطقه سكونت داشته باشند، اما بيشتر هزينه‏هاي اين شهر به واسطه وجود گردشگران تامين مي‏شود.

حيات يهوديت در سوسا امروزه بيشتر شبيه يك خاطره است. ده‏ها سال پيش آخرين رهبر مذهبي انجمن كوچك يهوديان نيز اين منطقه را ترك كرد. مدت‏هاست ك حتي عسارا- يك جمع ده نفره از آقايان- نيز براي انجام مراسم مذهبي تشكيل نمي‏شود. يهوديان سوسا تنها دوبار در ماه موفق به انجام فرايض مذهبي شبات- روز مقدس شنبه- در كنيسا مي‏شوند، علاوه بر آن مراسم مذهبي مربوط به اعيادي چون پسح «خروج از مصر»، حنوكا «جشن روشنايي‏ها» و روش‏ هشانا «آغاز سال نو» نيز برگزار مي شود.

 

هائيتي

haiti-flagهائيتي در هند غربي و در يك سوم غربي جزيره هيسپانيولا و هم مرز جمهوري دومينيكن قرار گرفته است. پس از كشف هائيتي در سال 1492 ميلادي ، فرانسه در سال 1697 آن را تصرف كرد و از آن پس هائيتي معروف به سن دومينگو شد. درسال 1791 به دنبال قيام 500000 برده ، هائيتي استقلال يافت.

سومين جزيره‏اي كه كريستف كلمب به آن پاي نهاد «هائيتي» نام دارد. در اين اكتشاف فردي به نام «لوس دو تورس» وي را همراهي مي‏نمود. او در ساحل اين جزيره صليبي نصب نمود و براي كريستف كلمب زبان‏هاي عبري ، عربي و آرامي را ترجمه مي‏كرد. وي كه از استعداد خاصي در زبان برخودار بود، يهودي‏الاصل بود اما بعدها به مسحيت گرويده بود.

بدین سبب یهودیان این منطقه به وی افتخار می‏کنند. چرا که سرزمین آنها به عنوان مهد یهودیت در جزایر کارائیب شمرده می‏شود. تورس بعدها به کوبا مهاجرت نمود و در آنجا به کشت تنباکو پرداخت، شاید یکی از دلایل مهاجرت تورس ممانعت پادشاهان کاتولیک در قرن شانزدهم با حضور افرادی بود که به اجبار به مسیحیت گرویده و در جزایر کارائیب سکونت داشتند. یهودیان مجددا در قرن هفدهم پای به این جزیره نهادند.

اوائل سال 1804 میلادی قسمت غربی جزیره استقلال خود را اعلام نمود و بدین ترتیب هائیتی به عنوان اولین جمهوری مستقل در قاره امریکای لاتین ظاهر شد. در اين دوره تنها تعداد انگشت شماری یهودی در آنجا زندگی می‏کردند. بعدها در اوائل سال‏های دهه 20 میلادی یهودیان زیادی از لبنان سوریه و مصر به این منطقه مهاجرت کردند.

در حال حاضر واژه هائیتی باعث تداعی لغاتی چون زور سیاسی، اعتصاب و فقر در ذهن می‏شود که همگی برداشت‏های منفی می‏باشند. گروه مخالف در این کشور خواهان برکناری «جین برتراند» می‏باشد، آنها معتقدند وی با تقلب در آرا قدرت را به دست گرفته وي مسئول فقر رو به افزایش، فساد و انزوای بین‏المللی امریکای لاتین است. اما وی که- مسلط به زبان عبری است- به فقر تمامی هشت میلیون سکنه این کشور اشاره نمی‏کند و تمایلی به استعفا ندارد. او معتقد است وضعیت فعلی را هیچ کسی نمی‏تواند بهبود بخشد.

یکی از یهودیان اتریشی الاصل می‏گوید: در ششم فوریه 1940 پس از پشت سرگذاشتن ماجراهاي بسياري به وسیله کشتی وارد این جزیره شدم. خواهر و برادرهایم و والدین من زودتر رسیده بودند.

در آن زمان حدود دویست یهودی در این کشور ساکن بودند. یک کنیسا کفايت نمي‏كرد. ولی آنها فرایض مربوط به روز مقدس شنبه را به جای می‏آوردند. یک جلد تومار تورات برای آنها فرستاده شد. ازدواج‏های خارج از دین زیاد دیده می‏شود گرچه والدین آنها هنوز به یهودیت پای بند هستند.

یهودی کشور آمریکا لاتین

اکثر خانواده‏ های یهودی در نیمه شمالی پایتخت هائیتی سکونت دارند كه از آب و هوای مناسبی برخوردار است و بنابر آمار غیر رسمی در حال حاضر حدود ده خانوار یهودی در این منطقه سکونت دارند اما آمار رسمی تعداد یهودیان را 25 نفر اعلام نموده است. متاسفانه در سال گذشته آنها به علت نداشتن عسارا- یک جمع مذکر ده نفره- برای اجراء مراسم مذهبی از برگزاری مراسم روش هشانا و کیپور محروم شدند.



 

 

 

Back Up Next 

 

 

 

 

استفاده از مطالب اين سايت تنها با ذكر منبع (بصورت لینک مستقیم) بلامانع است.
.Using the materials of this site with mentioning the reference is free

این صفحه بطور هوشمند خود را با نمایشگرهای موبایل و تبلت نیز منطبق می‌کند
لطفا در صورت اشکال، به مسئولین فنی ما اطلاع دهید