هارون يشايايي، رئيس انجمن كليميان تهران و مدير مسئول نشريه افق بينا، روز دوشنبه 15 ارديبهشت، طي نشستي در سالن شماره 4 جشنواره مطبوعات واقع در محل دائمي نمايشگاه كتاب تهران، به ايراد سخنراني حول موضوع «يهوديان و مطبوعات ايران» پرداخت.

هارون يشايايي داشتن زبان محاوره مشترك فارسي در طي قرن‎هاي متمادي را يكي از عوامل نزديكي يهوديان با فرهنگ ايراني دانست و سابقه آشنايي يهوديان با مطبوعات را همزمان با فعاليت مدارس آليانس در ايران ذكر كرد و گفت:‌ فرهنگ يهودي ايران قبل از سال 1285 هـ.ش (سده 1800 ميلادي) صرفاً در كنيساها شكل مي‏گرفت و بيشتر حول مسائل و فرايض ديني بود، نشريات و كتب ديني نيز شامل توضيح اعياد و اجراي مراسم و دعاهاي روزانه بود. اما با آمدن (مدارس) آليانس، تحولات فكري در يهوديان ايران به وجود آمد و آنها را با فرهنگ اروپايي آشنا كرد و همين امر باعث شد كه يهوديان از پوسته محدودي كه در آن بودند خارج شوند و اين تحولات فكري همزمان با دوران مشروطيت ابعاد وسيع‏تر پيدا كرد و بارور شد.

وي سپس به ذكر تاريخچه نشريات يهوديان پرداخت و گفت:‌ اولين نشريه يهوديان به نام «شالوم» (در زبان عبري به معناي سلام) در سال 1294 در تهران به خط عبري و زبان فارسي منتشر شد. در سال 1299، روزنامه «هَگِئولا» و در سال 1301، روزنامه «هحييم» نيز كه خط فكري جداگانه‏اي را مطرح مي‏كرد منتشر مي‏شد و با انتشار اين نشريات در ميان يهوديان ايراني ديدگاه‏هاي متفاوت در مقابل هم قرار گرفتند. انجمن كليميان وقت براي انتشار شالوم، چاپخانه‏اي به نام «مطبعه يهوديان ايران» احداث كرد. در همين دوران به دليل تسلط يهوديان به زبان فارسي، فرهنگ‏نويسي به يكي از فعاليت‏هاي فرهنگي و شغل اختصاصي يهوديان تبديل شد. از جمله فرهنگ‏هايي كه در اين دوران به چاپ رسيدند، فرهنگ كامل فارسي به فرانسه و فرانسه به فارسي «دكتر مرتضي معلم» و فرهنگ‏هاي «سليمان حييم» است.

يشايايي در ادامه افزود: پس از توقفي كه در انتشار روزنامه شالوم و حييم ايجاد شد، دو جريان فكري در جامعه يهودي ايران شكل گرفت: ‌تفكري كه از جريان صهيونيستي طرفداري مي‏كرد و ديگر تفكري بود كه بر پيوند يهوديان با مردم ايران اصرار داشت. پس از شكل‏گيري تفكرات صهيونيست‏ها مبني بر تجمع يهوديان در سرزمين مقدس و تشويق به مهاجرت آنان، يهوديان ايران هم از آن متأثر مي‏شوند. از ديرباز حوزه فرهنگ و تجمع يهوديان جهان شامل دو محدوده جغرافيايي مي‏شد: محدوده اروپاي شرقي و غربي كه آغازگر مهاجرت بودند و محدوده دوم يهودياني كه در كشورهاي اسلامي زندگي مي‏كردند. طي سال‏هاي 1948 تا 1956 اكثر جمعيت يهوديان از كشورهاي اسلامي مهاجرت كردند و عمدتاً اين مهاجرت‏ها به اسرائيل بود.

يشايايي در ادامه سخنراني افزود: اولين نشانه ‏هاي گرايش به جناح چپ در ميان يهوديان در روزنامه «راهنماي يهود» كه در سال 1322 به چاپ مي‏رسيد، به چشم مي‏خورد. از سال 1323 همزمان با انتشار نشريه فوق، نشريه فرهنگي «اسرائيل» انتشار مي‏يافت و انتشار آن حدود 3 سال به طول انجاميد و هدف آن ايجاد تعادل بين فرهنگ صهيونيسم سياسي و ادامه زندگي يهوديان در ايران بود. مجله «سينا» از ديگر نشريات كليميان بود كه اولين شماره آن در سال 1326 به چاپ رسيد و به جناح راست و صهيونيسم‏ گرايش داشت. پس از آن مجله «عالم يهود» انتشار يافت كه چاپ آن 9 سال طول كشيد و عقايد صهيونيستي داشت و سرانجام چاپ آن در سال 1328 متوقف شد. همچنين از سال 1329 مجله «دانيال» به مدت يكسال منتشر شد و سعي داشت بين صهيونيسم و تفكر چپ تلفيق ايجاد نمايد.

رئيس انجمن كليميان اظهار داشت: قبل از سال‏هاي 1332 و كودتاي 28 مرداد، دو نشريه خيلي مهم از طرف يهودي‏ها به چاپ مي‏رسيدند: يكي مجله «نيسان» كه ارتباط فكري و اجتماعي با جامعه يهود نداشت و فقط مدير مسئول آن يهودي بود و به عنوان روزنامه حزب توده منتشر مي‏شد و سرانجام توقيف شد. ديگري مجله هفتگي «بني‏آدم» كه حدود 4 سال منتشر مي‏شد و سعي آن القاي اين انديشه بود كه به جامعه يهود بفهماند به رغم همه مشكلات و تضادهاي موجود در جامعه، مهاجرت راه‏حل نهايي براي يهوديان نيست.

بعد از توقف انتشار بني‏آدم تا انقلاب اسلامي ايران هيچ نشريه‏اي به جز بولتن‏هاي داخلي انجمن كليميان تهران و ساير گروه‏هاي اجتماعي يهوديان منتشر نشد. مهمترين نشريه يهوديان بعد از انقلاب نشريه «تموز» بود كه توسط جامعه روشنفكران يهود به چاپ مي‏رسيد و اهميت اين نشريه در دنبال كردن انديشه‏هاي غيرصهيونيستي بود و رفته رفته به بلندگوي جامعه يهودي تبديل شده بود. يشايايي در ادامه گفت: متأسفانه پس از سال 1368 انتشار مجله تموز ميسر نشد چرا كه اكثر دست‏اندركاران آن مسئوليت‏هاي اجتماعي به عهده گرفتند و مسئولين نشريه درگير كارهاي اجتماعي شدند.

رئيس انجمن كليميان تهران ضمن اشاره به فشارهاي وارد بر يهوديان از طرف صهيونيسم‏ و كاهش امنيت اجتماعي، فرهنگي در داخل كشور، نقش امام خميني را بسيار مؤثر ارزيابي كرد و افزود: گفته امام كه «ما مسئله صهيونيسم و يهودي‏ها را جدا مي‏كنيم» در روابط ميان افراد جامعه و كليميان تأثير بسزايي داشت.

يشايايي افزود: اينك به همت جوانان يهودي نشريه «افق بينا» منتشر مي‏شود و مورد توجه همكيشان و هموطنان عزيز قرار گرفته است. در نشريه افق بينا دو كار عمده صورت گرفته است،‌ يكي اينكه خبرهاي جامعه يهود بين يهوديان ايران و هموطنان غيريهودي و فارسي‏زبانان خارج از كشور مطرح مي‏شود، و ديگر اينكه بخش‏هايي از مسائل و احكام شريعت يهود نيز در آن به روشني بيان مي‏‎شود تا همگان با آن آشنا گردند.

اين جلسه با پرسش و پاسخ ميان حضار و هارون يشايايي خاتمه يافت.





	استفاده از مطالب اين سايت تنها با ذكر منبع (بصورت لینک مستقیم) بلامانع است. .Using the materials of this site with mentioning the reference is free این صفحه بطور هوشمند خود را با نمایشگرهای موبایل و تبلت نیز منطبق می‌کند لطفا در صورت اشکال، به مسئولین فنی ما اطلاع دهید