|
پروانه وحیدمنش.
پاییز 1387
اولین مکانی که کودک در معرض ارتباط با انسان‌های دیگر قرار می‌گیرد، خانواده است.
با این حال رشد جدی کودکان و پروسه‌ی اجتماعی شدن آنان، در مهد کودک‌ها و سپس مدرسه
به وقوع می‌پیوندد. بنا بر پژوهش‌های صورت گرفته، اغلب کودکان به مهدکودک‌ها بیش از
خانواده علاقه نشان می‌دهند با این وجود نباید مدت زمان حضور کودکان در مهدها زیاد
باشد چون کودکان نیاز به توجه دارند و حضور طولانی مدت در مهدکودک این توجه را
می‌کاهد.
اگر مهدها به مکان‌هایی جز «محل نگهداری» کودکان تبدیل شوند، به عبارت دیگر به
وظیفه‌ی اصلی خود که جامعه‌پذیری و تربیت صحیح کودکان و نه صرف نگهداری از آنان،
بدل شوند، نسل کارآمد و شایسته‌ای را تحویل جامعه خواهند داد.
مهدهای کودک یلدای شماره‌ی 1 و2، واقع در خیابان‌های شهید نامجو و فاطمی در سه مقطع
مهدکودک، پیش آمادگی و آمادگی تحت نظارت سازمان بهزیستی حدود یکصد کودک را تحت
مراقب و تربیت قرار داده است. این مراکز حدود بیست و پنج سال پیش فعالیت مجدد خود
را آغاز کرد و اینک با 14 پرسنل، در تمامی طول سال مشغول فعالیت هستند.
مهدکودک پر است از کودکانی که برای تماشای نمایش در ایام تابستان به مهد آمده‌اند.
صدای جنب‌وجوش و فریاد کودکان از یکی از کلاس‌ها به گوش می‌رسد و حس زندگی را در
انسان زنده می‌کند. خانم هارونیان، مدیر مهد یلدا 2، درخصوص فعالیت‌های مهدکودک
یلدای شماره‌ی دو می‌گوید: «مهدکودک تحت نظر بهزیستی اداره می‌شود اما کتبی که
اینجا تدریس و آموزش داده می‌شود توسط انجمن کلیمیان تهران و خود مسئولین تهیه و
بین کودکان توزیع می‌گردد. کلاس‌های متنوعی چون، نقاشی، زبان، زبان عبری، ژیمناستیک
و کاردستی از کلاس‌هایی است که در ایام سال تحصیلی در مهدکودک یلدای شماره‌ی دو
برپاست.»
«در تابستان نیز کلاس‌هایی نظیر سفال، شطرنج، کامپیوتر و قصه‌گویی برای کودکان در
نظر گرفته شده است که خانواده‌ها بر پایه‌ی علایق کودکانشان، آنها را در این
کلاس‌ها ثبت نام می‌کنند.»
هویت هر انسان بر مبنای آموزشی است که می‌بیند. اقلیت کلیمی نیز با توجه به این مهم
تلاش دارد هویت دیرپای خویش را در کودکان خود نهادینه کند. خانم اوهب، مدیر مهد
یلدای 1 درخصوص تلاش‌هایی که مهدکودک برای هویت‌مندی کودکان کلیمی می‌کند، می‌گوید:
«اینجا هر صبح با صبحانه، کودکان براخا می‌گویند. این تلاشی است برای آموزش
ابتدایی‌ترین اصول دینی که شکرگزاری است. با ورزش صبح‌گاهی بچه‌ها دعاهای صبح‌گاهی
را به شکل سرود می‌خوانند. بنا بر تقویم، هر جشن مذهبی که اتفاق می‌افتد، مراسم
مخصوص آن در نظر گرفته می‌شود که در آن کودکان با تاریخ یهود، علت برپایی جشن و
داستان آن آشنا می‌شوند. هر ساله در موعد جشن حنوکا، کودکان مهدکودک شمع روشن
می‌کنند و به جشن می‌پردازند. ما این گونه تلاش می‌کنیم که پس از خانواده، مهدکودک
دومین مجری شکل‌دهی به هویت کودکان کلیمی باشد، که در اقلیت به سر می برند.»
مهدهای کودک یلدا کودکان مسلمان و دیگر ادیان را نیز ثبت نام می‌کند. این تصمیم را
خانم هارونیان این گونه توضیح می‌دهند: «تعداد معدودی از کودکان مسلمان نیز در این
مهد ثبت نام شده‌اند که شاید علت اصلی آن اجتماعی بار آوردن کودک یهود در جامعه‌ای
باشد که فردای بعد از مهد با آن مواجه خواهد شد. این کودکان بعد از خانه و مهد وارد
مدرسه می‌شوند و تعداد زیادی از آنها جذب مدارس عمومی می‌گردند. در نیتجه لازم است
که آنها قبل از ورود به این جامعه‌ی ناشناخته، با تماس و ارتباط با کودکان مسلمان،
پایه‌های اولیه‌ی زندگی مسالمت‌جویانه را فرا بگیرند.»
مربیان مهدهای کودک یلدا، زنان مسلمان و یهودی هستند، با این حساب آنان یاد
گرفته‌اند که آداب و اصول دین یهود را به کودکان کلیمی آموزش دهند. مربیان هر از
چند گاهی کودکان را به بازدیدهای علمی، دیدار از موزه‌ها و گردش می‌برند. در ماه بر
اساس جدولی که از قبل تهیه شده، کودکانی که در آن ماه متولد شده‌اند جشن تولد
دسته‌جمعی دارند. در جشن‌های بزرگی که در جامعه‌ی کلیمیان صورت می‌پذیرد، کودکان
مهد هم به اجرای برنامه می‌پردازند و در آنها شرکت می‌کنند. بازدید میان
مهدکودک‌ها و خصوصاً مهدکودک یلدای یک، امری جدی است و کودکان دو مهد با یک‌دیگر در
تماس و آشنایی قرار می‌گیرند.
«هر هفته برنامه‌ی موسیقی در مهد اجرا می‌شود و هر هفته کودکان یک شعر جدید متناسب
با موضوع هفته که به آنان آموزش داده شده، یاد می‌گیرند.»
مدیران مهد کودک از توجه رسانه‌های جمعی به مهدهای کودک یلدا اشاره می‌کنند و
می‌گویند: «همیشه خبرنگاران و یا عکاسان برای تهیه‌ی گزارش و نشان دادن زندگی
یهودیان ایران به مهد می‌آیند. مدتی قبل نیز تعدادی سفرای خارجی در ایران از این
مهدها دیدن کردند که باعث شگفتی آنان گردید.»
افرامیان مسئول کمیته فرهنگی انجمن کلیمیان درخصوص نحوه و سیاست‌های آموزشی مهدهای
کودک یلدا می‌گوید:
کودکان جامعه ایرانیان یهودی از همان ابتدای تولد یاد می‌گیرند که به خدای یکتا و
واحد اعتقاد داشته باشند، مهدکودک مکانی است که این کودکان در فضای آن با هویت ملی
و دینی، همکیشانشان و زندگی در جامعه‌ای سرشار از تنوع و تکثر را بیاموزند تا بر
پایه‌ی این شرایط و زندگی در این فضا، فردایی بهتر داشته باشند، فردایی که از آن
گل‌های امروز است.
| 
