|
رحمن دلرحیم
پژوهشگر و مدرس
زبان و تعلیمات دین یهود
بهار 1396
مقدمه :
اعتقاد به رستاخیز یکی از اصول دین و ایمان یهود است و انکار آن گناهی است
بزرگ. در تلمود چنین آمده است: کسی که به رستاخیز مردگان معتقد نباشد و آن را انکار
کند از رستاخیز سهمی نخواهد داشت و زنده نخواهد شد. (سنهدرین 90 الف)
گر چه بشریت امروزه نتوانسته است واقعیت زندگی پس از مرگ را آن طوری که هست درک کند
ولی اگر به مطالب و آیه‌های کتب مقدس پی ببرد متوجه خواهد شد که تنها آدمی با مردن
از بین نمی‌رود، بلکه تازه زندگی را از سر گرفته و به سیر کمالی خود ادامه می‌دهد.
زندگی کنونی انسان در این جهان مقدمه‌ای است برای حیات جاودانی دیگری که از زندگی
فعلی او بسی عالی‌تر خواهد بود. در میشنا (تورات شفاهی- فصل 4 آیات 22 و 21) آمده:
« این جهان مانند دالانی است در جلوی جهان آینده، خود را در این دالان آماده کن تا
این که بتوانی داخل تالار شوی». «یک ساعت آرامش خیال روح در جهان آینده از کلیه عمر
انسان در این دنیا برتری دارد».
در تورات و سایر کتب مقدس یهود
به
موضوع رستاخیز مردگان زیاد اشاره شده که چند نمونه از آنها یادآور می‌شود.
1. در تورات (کتاب تثنیه 39/32) آمده: אני אמית ואחיה «من می‌میرانم و زنده
می‌کنم». آیا می‌توان گفت که مردن برای یکی گفته شده است و زنده شدن برای دیگری
است؟ از این جهت است که تورات در دنبال جمله فوق گفته است מחצתי ואני ארפא «من
مجروح کرده‌ام و خودم شفا خواهم داد» همان طوری که مردن و زنده شدن نیز هر دو
درباره یک تن گفته شده است. پس این آیه ادعا کسانی که می‌گویند موضوع رستاخیر
مردگان در تورات نیامده تکذیب می‌کند.
2. در تورات (کتاب اعداد 31/15) آمده תכרת הנפש ההיא עונה בה «آن جان البته منقطع
خواهد شد و گناهش بر وی خواهد بود».
«البته منقطع خواهد شد » یعنی در این جهان. پس «گناهش بر وی خواهد بود » برای چه
وقت گفته شده است؟ آیا نه برای جهان آینده است؟ (سنهدرین 90 ب)
3. در مزامیر داوود (84) آمده : אשרי יושבי ביתך עוד יהללוך סלה «خوشا به حال آنان
که در خانه تو ساکنند بار دیگر برای تو تسبیح خواهند خواند سلاه ». گفته نشده است
«برای تو تسبیح خوانده‌اند یا می‌خوانند بلکه : «برای تو تسبیح خواهند خواند (در
جهان آینده).
4. در میشنای آووت (29/4) آمده : הילודים למות והמתים לחיות «آنهایی که متولد
می‌شوند سرانجام خواهند مرد و مردگان عاقبت زنده خواهند
شد».
5. در میشنای آووت (فصل 9/6) آمده: בהתהלכך תנחה תשמור עליך והקיצות היא תשיחך
«هنگامی که راه می‌روی (در این جهان) تورات تو را راهنمایی خواهد کرد. وقتی
خوابیده‌ای (در گور) از تو نگهبانی خواهد نمود و وقتی هم بیدار می‌شوی (در جهان
آینده) با تو صحبت خواهد کرد»
6. در کتاب مزامیر داوود (2/128) آمده יגיע כפיך כי תאכל אשריך וטוב לך «اگر از
حاصل دسترنج خود بخوری خوشا به حال تو و سعادت با تو خواهد بود» خوشا به حال تو در
این جهان و سعادت با تو خواهد بود در جهان آینده.
7. در یکی از دعاهای «برکات هجده‌گانه» که بخش اصلی نمازهای روزانه یهود است آمده :
אתה גבור לעולם אדני מחיה מתים אתה یعنی : «پروردگارا تو تا ابد جبار هستی، تو زنده
کننده مردگان هستی» .
8 . در کتاب شموئل نبی (6/2) آمده: ה" ממית ומחיה מוריד שאול ויעל «خداوند
می‌میراند و زنده می‌کند، به قبر فرو می‌آورد و بر می‌خیزاند» יחיו מתיך נבלתי
יקומון,הקיצו ורננו שכני עפר « مردگان تو زنده خواهند شد و جسدهای من خواهند برخاست
ای شما که در خاک ساکنید بیدار شده و ترنم نمایید».
9. در کتاب دانیال نبی (12/2) آمده : ורבים מישני אדמת עפר יקיצו אלה לחיי עולם « و
بسیاری از آنان که در خاک زمین خوابیده‌اند بیدار خواهند شد اما اینان به جهت حیات
جاودانی .....
10. در کتاب مزامیر داوود (23/6) آمده : אך טוב וחסד ירדפוני כל ימי חיי ושבתי בבית
ה" לארך ימים «هر آینه نیکویی و رحمت تمام ایام عمرم در پی من خواهد بود و در خانۀ
خداوند ساکن خواهم بود تا ابد».
11. در سیزدهمین بند از دین یهود آمده : ושהמתים עתידים להחיות «من ایمان کامل دارم
که در آینده مرده‌ها زنده خواهند شد».
12. تلمود: کافری به دانشمند یهودی به نام ربان گملیئل گفت: شما بر این عقیده‌اید
که مردگان بار دیگر زنده خواهند شد ولی آنها خاک شده‌اند و آیا خاک می‌تواند زنده
شود؟ دختر ربان گملیئل به پدر خود گفت: او را به من واگذار کن تا من جواب را بدهم.
او رو کرد به کافر و گفت: در شهر ما دو کوزه‌گر هست یکی از آب کوزه می‌سازد و دیگری
از گِل کدام از این دو بیشتر قابل ستایش است؟ کافر جواب داد : البته آن که از آب
کوزه می‌سازد. دختر ربان گملیئل به او گفت در این صورت خداوند که انسان را از یک
قطره مایع به وجود آورده به طریق اولی که می‌تواند او را بار دیگر از خاک و گِل به
وجود آورد (سنهدرین 90 ب) .
عالم آخرت در آئین حضرت عیسی (ع) :
آئین مسیحیت پیروان خود را از دلبستگی به مادیات و مظاهر زندگی مادی برحذر داشته
بیشتر آنها را به نعمت‌های اُخروی و حیات جاویدانی نوید می‌دهد و کیفر و پاداش
کردار مردم را به ملکوت و حیات جاودانی و جهنم حواله می‌دهد.
1. انجیل یوحنا (باب 39 و 45 54): و اراده پدری که مرا فرستاد این است که از آن چه
به من عطا کرد چیزی تلف نکنم بلکه در روز بازپسین آن را برخیزانم و اراده فرستاده
من این است که هر که پسر را دید و بدو ایمان آورد .
2. حیات جاودانی داشته باشد و من در روز بازپسین او را خواهم برخیزانید. انجیل لوقا
(باب 14 آیه 14) بلکه چون ضیافت کنی فقیران و لنگان و شلان و کوران را دعوت کن که
خجسته خواهی بود زیرا ندارند که تو را عوض دهند و در روز قیامت عادلانه به تو جزا
اعطا خواهد شد.
3. انجیل متی (باب 12 آیه 36) : لیکن به شما می‌گویم که هر کس سخن باطل که به مردم
گویند حساب آن را در روزهای داوری خواهند داد.
4. انجیل متی (باب 25 آیه 46) : و ایشان در عذاب جاودانی خواهند رفت اما عادلان در
حیات جاودانی.
5. انجیل یوحنا (باب 10آیه 27) : و من به آنها حیات جاودانی می‌دهم و تا ابد هلاک
نخواهند شد و هیچکس آنها را از دست من نخواهد گرفت.
6. انجیل یوحنا (باب 3 آیه 14) : تا هر که به او ایمان آرد هلاک نگردد بلکه حیات
جاودانی یابد.
جهان آخرت از دیدگاه اسلام :
اسلام، ارکان و پایه‌های دین خود را در اعتقاد به سه اصل قرار داده : 1. خدا 2.
معاد 3. نبوت .
هرگاه کسی نسبت به یکی از اصول یاد شده مؤمن نباشد از جرگۀ مسلمان‌ها خارج خواهد
بود.
جمیع فرقه‌های اسلامی در اصول عقاید دینی با هم اتفاق نظر دارند که روزی فرا خواهد
رسید که آدمی کِشتِه خود را درو می‌کند و ثمرات نیک و بد اعمال خویش را ببیند و
زندگی پس از مرگ و رستاخیز امری حتمی و اجتناب‌ناپذیر است. امام فخر رازی در کتاب
«اربعین» (نقل از گوهرمراد مرحوم لاهیجی 455) این طور بیان می‌کند : «ما در این
دنیا افراد فرمانبردار و گناهکار، نیکوکار و زشت‌کار، زیادی را می‌بینیم بدون آن که
نیکوکاران سزای نیکی و زشت‌کاران کیفر زشت‌کرداری خود را در این دنیا ببینند، هر دو
طایفه می‌میرند و این جهان را برای اهلش می‌گذارند، حال چنانچه کتاب عمر این دو
طایفه همین جا بسته و پرونده آنان مختومه گردد و معاد و رستاخیزی در کار نباشد تا
شخص نیکوکار سزای نیکی و افراد بدکار کیفر زشت‌کرداری خود را در آن عالم دریابند در
این صورت حیات و زندگی در این دنیا عبث (بیهوده و پوچ) بلکه سفیهانه خواهد بود.
برای اثبات ضرورت عالم پس از مرگ و رستاخیز عمومی افراد بشر در عالم دیگر در آیات
زیادی از قرآن اشاره شده که ذیلاً به برخی از آنها اشاره می‌شود:
1. سورۀ طه (آیه 15-16) می‌فرماید: من خدای یکتایم خدایی جز من نیست، عبادت من کن و
برای یاد کردن من نماز به پا کن. قیامت آمدنی است می‌خواهم آن را نهان کنم تا هر کس
در مقابل کوشش که می‌کند سزا ببیند.
2. سوره مؤمنون (آیه 115) می‌فرماید: آیا گمان کردید که ما شما را بیهوده
آفریده‌ایم و به سوی ما بازگشت نمی‌نمائید؟
3. سوره فاطر (آیه 18) می‌فرماید: بازگشت همه به سوی خدا است.
4. سوره بقره (آیه 156) می‌فرماید: اناللّله و انا الیه راجعون. یعنی : ما از
خدائیم و به سوی او باز می‌گردیم.
5. سوره قیامت (آیه 12) می‌فرماید: در آن روز قرارگاهت نزد پروردگارت خواهد بود.
6. سوره فجر (آیه 28) می‌فرماید: باز گرد به سوی پروردگارت در حالی که او از تو
راضی و تو از او راضی هستی .
7. سوره انبیا (آیه 93) : کل الینا راجعون، یعنی همه به سوی ما بازگشت خواهید گشت.
8. سوره نجم (آیه 42) می‌فرماید: وان الی ربک المنتهی، یعنی : به سوی خدای تو است
پایان.
9. سوره قیامت (آیه 30) می‌فرماید : نهایت سیر تو در آن روز پیش خداست خواهد بود.
10. سوره مؤمنون (آیه 12-15) می‌فرماید: به راستی که انسان را از مایه‌ای گِل
آفریدیم .... بزرگ است خدای یکتا که بهترین آفریدگاران است و باز شما از این پس
مردنی هستید و در روز رستاخیز زنده خواهید شد.
11. پیغمبر خدا برای شما و هر کس که از خدا و روز رستاخیز ترسد و خدا را بسیار یاد
کند مقتدایی نیکو است (سوره احزاب).
***
مرحوم
شعبان شهری (شاعر معاصر یهودی ایرانی) گوید:
ثروت و مال، چراغ ره منزل نشود
باید افروخت چراغی که فروغی دارد
بعد تو هیچ کسی شمع نخواهد افروخت
خود برافروز و نگه کن چه فروغی دارد
***
ای بشر همواره پنداری که دنیا مال تو است
هیچ نپنداری که هر لحظه اجل دنبال توست
هر چه خوردی مال مور، هر چه بُردی مال گور
هر چه مانده مال وارث، هر چه کردی مال توست
***
برگ عیشی به گور خویش فرست
کس نیارد ز پس تو پیش فرست
همی تا توانی به نیکی گرای
که تنها همینت بماند زجای
منابع : تورات و کتب مقدس یهود، قرآن کریم، انجیل مقدس و کتاب «جهان ابدی» نگارش
زین‌العابدین قربانی لاهیچی .
| 
