نشریه پرواز شماره 27 شهریور 1390
مناسبت
درگذشت خالق فهرست شيندلر
چندي پيش »ميتک پمپر1 « منشي»اسکار شيندلر2 «و خالق اصلي فيلمنامه فهرست
شيندلر در جنوب آلمان و در سن 91 سالگي درگذشت. فهرست شيندلر را مي‌توان از
آن جمله شاهکارهايي به شمار آورد که ذهن هر بيننده‌اي را مدتها مشغول خود
مي‌سازد. اين فيلم روايت زندگي واقعي اسکار شيندلر، تاجر آلماني است که جان
بيش از هزار لهستاني يهودي را در خلال جنگ جهاني دوم نجات داد.
پمپر در 1920 در کراکو لهستان و درخانواده‌اي يهودي به دنيا آمد. در 1943 از سوي
حکومت نازي ها که لهستان را به اشغال خود درآورده بودند، دستگير و به اردوگاه پلاشو
منتقل شد. در آنجا به عنوان تندنويس ويژه‌ي "آمون گوت" فرمانده‌ي ss اردوگاه مجبور
به کار شد. او که به سندهاي مختلفي دسترسي داشت اسکار شيندلر را متقاعد ساخت تا با
راه اندازي کارخانه‌اي در برونليتز در نزديکي کراکو، زندانيان اردوگاه را به کار
بگمارد و موجبات رهايي آنان را فراهم سازد. فهرست معروف شيندلر شامل اسامي مردان و
زناني بود که از اردوگاه پلاشو به برونليتز منتقل و سپس آزاد شدند.
شيندلر در 1974 در سن 66 سالگي و در گمنامي در
آلمان درگذشت اما داستان زندگي وي توسط نويسنده‌ي اتريشي »توماس کنيلي3« به قلم در
آمد. کنيلي به علت پاره شدن دسته چمدانش در راه فرودگاه براي بازگشت به کشورش
استراليا در بورلي هيلز توقف کرد تا از فروشگاهي چمداني نو بخرد. صاحب فروشگاه که
جزو يهوديان نجات يافته توسط شيندلر بود، دو کمد مغازه اش را با اسناد آن دوران پر
کرده بود و داستان زندگيش را براي هر نويسنده‌اي که به مغازه‌اش مي‌آمد، تعريف
مي‌نمود. کنيلي با شنيدن حرفهاي او تصميم به نوشتن کتاب نمود.
استيون اسپيلبرگ کارگردان شهير يهودي با استفاده از مستندات و جزئيات مندرج در اين
کتاب، فيلم فهرست شيندلر را در 1993 به تصوير کشيد. پمپر در اين فيلم سالها سکوت
خود در خصوص تجربيات شخصيش در زمان نفوذ نازي‌ها را شکست و تأثير مهمي در نوشتن
جزئيات فيلمنامه‌ي فيلم به جاي گذاشت.
اسپيلبرگ در اين فيلم نقش ميتک پمپر را با نقش اسحاق اشترن حسابدار شيندلر تلفيق
کرده بود و به همين خاطر نام پمپر ناشناخته باقي ماند.
اين فيلم به بهترين فيلم دهه‌ي 90 و يکي از ده فيلم برتر تاريخ سينما مبدل گشت و در
1994 براي بهترين فيلم، بهترين کارگرداني، بهترين فيلمنامه اقتباسي، بهترين موسيقي،
بهترين تدوين، بهترين فيلمبرداري و بهترين کارگرداني هنري موفق به دريافت اسکار
گرديد. سکانس ابتدايي فيلم با نمايي از سوختن شمع شبات آغاز مي شود؛ شمعي که
مي‌سوزد تا ظلمات اطراف را تا جايي که مي‌تواند از بين ببرد، شمع نمادي از شيندلر
است...
در خصوص اين شاهکار سينمايي نکات جالب توجهي وجود دارد از جمله اينکه اسپيلبرگ براي
ساختن اين فيلم حاضر به دريافت دستمزد نگرديد. در بيشتر صحنه‌هاي فيلمبرداري،
دوربین بر روي دست و شانه حمل مي‌شود تا بيننده را به فضاي زجرآلود آن دوران
نزديکتر کند. فيلم به صورت سياه و سفيد فيلمبرداري شد تا ضمن بهره‌گيري از مستندات
موجود تاريخي، تضاد تيرگي‌ها و روشني‌ها را بهتر نمايانگر سازد.
اسپيلبرگ با بازسازي بي‌پرده و واقع‌گرايانه اين فيلم، راه را براي فيلمسازان ديگري
که طرح ساختن فيلمي درخصوص جنايات صورت پذيرفته در جريان جنگ جهانی دوم را در
ذهنشان مي پروراندند باز نمود: »روبرتو بنيني« »زندگي زيباست«1 را ساخت، »کاستار
گاوراس« آمين و »رومن پولانسي« »پيانيست« را.
ديدن اين شاهکار سينمايي را به تمام هنردوستاني که تا به حال موفق به ديدن آن
نشده‌اند پيشنهاد مي‌کنم. اين فيلم همچنين در آرشيو فيلم سازمان دانشجويان يهود
ايران نيز موجود است.
منابع:
www.imdb.com
www.zirnevis.com/54_schindlers_list
en.wikipedia.org/wiki/Schindler%27s_List
www.historyinfilm.com/schnlist/
www.
همچنین بخوانید:
فیلم زندگی زیباست
