کیارش پشایایی
آذر 88

اشکانیان
ظهور اشکانیان (پارتیان)
بعد از ازمیان رفتن اقتدار امپراتوری مقدونیه و همزمان با حکومت سلوکیان بر بازمانده فتوحات اسکندر، در قسمت هایی از مازندران امروزی و شمال خراسان و خوارزم مردمی حکومت می کردند که به پارتیان شهرت داشتند . اینان در سال 250 قبل از میلاد قیامی را بر علیه سلوکیان ترتیب دادند که مقدمه ای برای تشکیل سلسله "پارتیان" یا "اشکانیان" شد و در حدود سال های220 قبل از میلاد بعد از فتوحاتی در منطقه ، سرزمین ایران را زیر نفوذ خود درآوردند و "اشک اول" سلسله "اشکانیان" را در بخش وسیعی از منطقه بنا نهاد.
بعد از "اشک اول" "فرهاد اول" و سپس برادر وی مهرداد اول در سال 170 قبل از میلاد به سلطنت رسید و در دوره او تسلط اشکانیان بر قسمت های عمده سرزمین ایران (پارس) و "بابل" (بین النهرین) و سرزمین ماد ها قطعی شد و بالاخره در زمان فرهاد دوم – پادشاه اشکانی – (120 قبل از میلاد) طومار زندگی آخرین پادشاه سلوکی و در نتیجه سلسله سلوکیان در هم پیچیده شد و دوران شکوفایی سلسله اشکانیان آغاز گردید.
یهودیان در قلمرو اشکانیان
اشکانیان بدون تردید در خاستگاه خود "هیرکانیا" (گرگان امروز) و اطراف آن با یهودیان آشنا شدند . در مجموع منابع یهودی از رابطه یهودیان با حکام این دوره به نیکی یاد می کنند . شاید وجود دشمنان مشترک برای ایرانیان و یهودیان موجب همبستگی بیش از پیش میان آنان گردیده باشد.
بدنبال نفوذ یونانیان در منطقه، مقاومت اقوام گوناگون علیه آنان آغاز شد که از میان آنها می توان به شورش مسلحانه یهودیان در سال 166 قبل از میلاد توسط خانواده حشمونائیم علیه سلوکی ها اشاره کرد. در این نبرد یهودیان موفق شدند اورشلیم را تصرف کرده و معبد مقدس را دوباره افتتاح و سنت های اعتقادی و مذهبی خود را در "بیت همیقداش" اجرا نمایند.
جنگ های یهودیان علیه یونانیان عامل یاری دهنده مهمی در درگیری های اشکانیان ب این دشمن مشترک به شمار می رفت. در قرن اول قبل از میلاد با کمک نظامی اشکانیان یهودیان بار دیگر زندگی مذهبی خود را در منطقه آغاز کردند.
خرابی معبد دوم
در سال 69 بعد از میلاد "وسپاسین" امپراتور قدرتمند روم شد و پسرش تیتوس ر برای جنگ با یهودیها به اورشلیم فرستاد و طولی نکشید که تمام منطقه یهودیه بدست قوای روم مسخر گردید و محاصره شهر اورشلیم آغاز شد . تسخیر اورشلیم برای رومیان از جمیع جهات از اهمیت بسیاری برخوردار بود و یهودیان نیز بقای خود را در دفاع از این شهر می دانستند و برای این کار تمام امکانات خود را به کار گرفتند . سه نفر از فرماندهان لایق آن زمان متفق برای دفاع از شهر اورشلیم از طرف یهودیان انتخاب شده بودند که عبارت بودند از : یوحانان، شمیعون بن گئورا و العازار بن شمعون . "یوسفوس" مورخ یهودی نبرد میان لشکریان روم و یهودیان ر این گونه شرح میدهد:
"شهر به وسیله حصارهای تو در تو حفاظت می شد، در داخل حصارها مدافعین از قحطی و گرسنگی در سختی بودند . نیروی مقاومت مردم هر روز کمتر می شد و دیوار اولی در ماه مه سال 70 میلادی سقوط کرد . مدافعین سه ماه دیگر تا ماه عبری "آو" به دفاع ادمه دادند و بالاخره جنگ تا داخل معبد بیت المقدس ادامه یافت و در نهایت صحن معبد مقدس به آتش کشیده شد و این روز "نهم آو" بود. معبد مقدس اول نیز در این روز به آتش کشیده و ویران گشته بود و اکنون معبد دوم هم در چنین روزی ویران می گردید ت این تاریخ به روز عزاداری یهودیان تبدیل گردد."
یوحانان و شیمعون هر دو از معرکه جان سالم بدر بردند و خود را تا حوالی قصر هیرودیس رساندند و در آنجا مدت پنج ماه مقاومت کردند تا اینکه آخرین پناهگاه نیز تسخیر شد و فرماندهان یهودی کشته شدند و جنگ خاتمه یافت.
العازار بن شمعون به قلعه "مصادا" (Massada) آخرین سنگر و پناهگاه یهودیان در ارتفاعات مشرف به بحرالمیت گریخت. این مکان کوهستانی که روی سنگهای سخت گرانیت قرار دارد، شاهد حماسه مقاومت گروههای یهودی در برابر ارتش مقتدر روم گردید که یکی از سخت ترین نبردهای ارتش روم در تاریخ اعلام شده است.
در این نبرد پیش از یکهزار رزمنده یهودی برای نزدیک به دو سال (72 و 73 میلادی) در مقابل ارتش پانزده هزار نفری روم مقاومت نمودند . سرانجام ارتش روم موفق گردید با ساختن یک راه دسترسی (Ramp) به قلعه "مصادا" تا ارتفاع 430 متری ، این دژ را تسخیر نماید . قبل از اینکه مدافعین یهودی به دست رومیها اسیر گردند ، یکدیگر را کشتند . به مناسبت پیروزی های روم، تیتوس طاق نصرت باشکوهی در روم برای خود بنا کرد و روی آن پیروزی رومیان و به یغما بردن منورا (شمعدان هفت شاخه معبد مقدس) را حجاری نمود.
همچنین رومیان به مناسبت پیروزی " تیتوس" سکه ای ضرب کردند و کلمه "Judea Capta" (یهودیه تسخیر شد) را روی آن نقش نمودند.
پس از پیروزی های ارتش روم، دوران تسلط یهودیان در منطقه " یهودا " به پایان رسید. و با ویران شدن "بیت المقدس" یهودیان باقیمانده در سراسر جهان پراکنده شدند و با توجه به مناسبات نیکویی که دریک دوره طولانی بین احکام ایرانی و یهودیان برقرار بود، تعداد زیادی از یهودیان خاک ایران ر برای زندگی انتخاب نمودند.
سرانجام اشکانیان:
در حدود سال 220 میلادی " اردشیر" که در آن هنگام پادشاه دست نشانده پارس بود، با سه جنگ پی در پی " اردوان" را در حوالی اهواز فعلی شکست داد و او را به قتل رساند و با براندازی سلسله اشکانیان ، سلسله جدیدی را به نام "ساسانیان" بنیان نهاد.
دوستی و همبستگی یهودیان با ملت ایران خصوصاً در زمان سلسله اشکانیان تا حدی بود که یهودیان ایران انقراض سلسله اشکانی را مصیبت بزرگ اعلام نموده و بر آن گریستند.
قدمت یهودیان ایران (بخش دوم)
یهود و ایرانیان یهودی
یهودیان ایران بخش سوم





	استفاده از مطالب اين سايت تنها با ذكر منبع (بصورت لینک مستقیم) بلامانع است. .Using the materials of this site with mentioning the reference is free این صفحه بطور هوشمند خود را با نمایشگرهای موبایل و تبلت نیز منطبق می‌کند لطفا در صورت اشکال، به مسئولین فنی ما اطلاع دهید