مجتبی برهانی داریان
مترجم و مدرس زبان انگلیسی
بهار 1402
«روزالیند
فرانکلین» در سال 1920 میلادی در لندن، در یک خانواده مرفه و با نفوذ یهودی
بریتانیایی متولد شد. او دختر بزرگتر و دومین فرزند خانواده بود. پدرش «آرتور» یک
بانکدار لیبرال لندنی بود که در «کالج مردان کارگر شهر» تدریس می‌کرد و مادرش
«موریل فرانسیس والی» نام داشت. عموی پدری وی وزیر کشور و اولین یهودی شاغلی بود که
در کابینه-ی بریتانیا خدمت می‌کرد. والدین فرانکلین به اسکان پناهندگان یهودی از
اروپا که از دست نازی ها فرار کرده بودند کمک کردند. در همین حین آنها دو کودک
یهودی را به خانه خود بردند و از آنها مراقبت کردند.
فرانکلین از اوایل کودکی توانایی های تحصیلی استثنایی از خود نشان داد. او 11 ساله
بود که به مدرسه دخترانه «سنت پل» در هامرسمیت، غرب لندن، یکی از معدود مدارس
دخترانه در لندن که فیزیک و شیمی تدریس می‌کرد، رفت. فرانکلین در سال 1938 موفق به
اخذ مدرک پایان دوره تحصیلات پایه خود شد و توانست با شایستگی‌هایی که از خود نشان
داده بود، بورسیه تحصیل در دانشگاه را نیز دریافت کند. پس از اخذ بورسیه، پدر
فرانکلین از او خواست از آنجا که آنها خود خانواده مرفهی هستند و به عنوان کار
خیریه، آن بورسیه را به یکی از پناهندگان فقیری که شایستگی و لیاقت تحصیل در
دانشگاه را دارند اهدا کند.
فرانکلین در سال 1938 به کالج نیونهام در دانشگاه کمبریج رفت و مشغول به تحصیل در
رشته شیمی در بخش علوم طبیعی دانشگاه کمبریج شد. دانشگاه کمبریج از سال 1947 شروع
به اعطای مدرک لیسانس و فوق لیسانس به زنان کرد و زنان فارغ‌التحصیل قبلی قادر
بودند این مدارک را با توجه به سابقه تحصیلی خود دریافت کنند. در سال 1941 فرانکلین
در امتحانات نهایی خود موفق به دریافت مقام دوم شد. این نتیجه عالی باعث شد تا
نتیجه‌ی امتحان وی به عنوان معادل مدرک لیسانس جهت اشتغال و استخدام پذیرفته شود.
در آخرین سال تحصیلی خود در کمبریج، فرانکلین یک پناهنده‌ی فرانسوی، آدرین ویل،
شاگرد سابق ماری کوری را ملاقات کرد، که تأثیر زیادی بر زندگی و حرفه‌ی او داشت و
به او کمک کرد تا زبان فرانسه‌اش را بهبود بخشد. فرانکلین در کالج نیونهام موفق به
اخذ بورسیه تحقیقاتی شد و از این طریق به «آزمایشگاه شیمی فیزیک دانشگاه کمبریج»
پیوست تا زیر نظر «رونالد جورج رایفورد نوریش» کار کند. «نوریش» همان کسی بود که
بعداً جایزه نوبل شیمی را دریافت کرد. علیرغم موفقیت‌های علمی «نوریش»، به دلیل خلق
و خو و سبک زندگی وی، فرانکلین نتوانست با وی همکاری موفقی داشته باشد و از کار در
آزمایشگاه او استعفا داد.
در آن زمان بریتانیا علیه آلمان نازی اعلام جنگ کرده بود و قانونی را به نام «قانون
خدمت ملی» به تصویب رسانده بود. طبق این قانون، مردان بین 18 تا 41 سال، و زنان
مجرد بین 20 تا 30 سال و همچنین زنان بیوه‌ی فاقد فرزند، موظف به پیوستن به ارتش
بریتانیا برای مقابله با آلمان نازی شده بودند. این قانون شامل فرانکلین هم می‌شد و
از این رو وی جهت اجرای این قانون، در سال 1942 به «انجمن تحقیقات استفاده از زغال
سنگ بریتانیا» پیوست. در همین زمان «نوریش» به عنوان مشاور نظامی در انجمن نیز خدمت
می‌کرد. روزالیند و یکی از بستگان نزدیکش به نام آیرین، در انجمن به صورت داوطلبانه
«نگهبان حمله هوایی» شدند و به هنگام بمباران‌های هوایی به مناطق مربوطه رفته و
رفاه حال مردم منطقه را بررسی می‌کردند.
او طی اقامتش در انجمن، علاوه بر کمک فیزیکی به ارتش، به انجام تحقیقات برای مصارف
نظامی نیز اقدام می‌نمود. حوزه‌ی مطالعه او ذغال سنگ بود. تحقیقات فرانکلین، به
طبقه‌بندی زغال‌سنگ‌ها و پیش‌بینی دقیق عملکرد آنها برای اهداف سوخت و تولید وسایل
زمان جنگ مانند ماسک‌های گاز کمک کرد. این کار اساس پایان‌نامه‌ی دکترای فرانکلین
قرار گرفت و توانست مدرک دکترای خود را از دانشگاه کمبریج در سال 1945 اخذ کند. در
همین سال جنگ جهانی پایان یافت.
روزالیند از سال 1945 تا پایان عمرش در سال 1958، در مراکز علمی متعددی بر روی
موضوعات مختلف کار کرد و به دستاوردها و نتایج مهمی رسید. نقش او در پیشبرد علم DNA
انکار ناپذیر است و حتی عده‌ای بر این باور هستند که جایزه‌ی نوبل در این زمینه
باید به او داده می‌شد و نه به رقبای علمی او. نهایتاً روزالیند در سال 1958در 38
سالگی به علت سرطان در چلسی انگلستان درگذشت. چهار سال بعد کریک، واتسون و ویلکینز
به دریافت جایزه نوبل نائل آمدند اما به‌علت مرگ فرانکلین، جایزه‌ی نوبل به او اعطا
نشد .بعدها تحقیقات مختلفی، نقش به‌سزای وی را در کشف دی‌ان‌ای به اثبات رساند.
زندگی روزالیند فراز و نشیب‌های فراوان داشت. او زندگی مرفه را در خردسالی، جنگ
جهانی را در جوانی، کارشکنی همکاران علمی‌اش را در طول زندگی کاری‌اش و دست و پنجه
نرم کردن با سرطان را در اواخر زندگی تجربه کرد. در طول زندگی خود یک میهن‌دوست
واقعی بود و به کشورش در جنگ علیه رژیم نازی کمک کرد. پژوهش‌های علمی او بارها با
شکست مواجه شدند اما او هیچگاه متوقف نشد. او به عنوان اولین پیش‌قدم راه کشف
دی‌ان‌ای و همچنین کشف ساختار زغال‌سنگ و گرافیت و ساختار ویروس شناخته شده است.
منابع:
1. https://www.londonremembers.com/subjects/rosalind-franklin
2. Rosalind Franklin, Cold Spring Harbor Laboratory's Dolan DNA Learning Center
3. https://web.archive.org/web/20120114162700
4. http://www.admin.cam.ac.uk/news/press/factsheets/women2.html
