انجمن کلیمیان تهران
   

رژیم غذایی در بیماری کرون

   

 

مژده یمینیان
کارشناس تغذیه

تابستان 99

 

بیماری کرون[1] یکی از بیماری­های التهابی روده (IBD)[2] می­باشد که باعث التهاب دستگاه گوارش می­شود و می­تواند روی هر بخشی از دستگاه گوارش انسان از دهان تا مقعد اثر گذارد. اسهال شدید، خستگی، کاهش وزن و سوءتغذیه از علائم این بیماری می­باشند. در بعضی از بیماران مبتلا به کرون، فقط قسمت انتهایی روده کوچک یا ایلئوم[3] تحت تأثیر قرار می­گیرد، اما این بیماری به طور کلی بیشتر قسمت انتهایی روده کوچک و کولون[4] (روده بزرگ) را درگیر می­کند. علائم بیماری کرون می­تواند متوسط تا شدید باشد. معمولاً علائم به تدریج افزایش پیدا می­کنند اما بعضی اوقات بیماری به طور ناگهانی و بدون هشدار خود را نشان می­دهد. همچنین ممکن است که نشانه­های بیماری به صورت دوره­ای پدیدار شوند، به طور که در دوره­ای هیچ نوع علامتی از بیماری در فرد مبتلا مشاهده نشود.
در دوره­ای که بیماری فعال است، علائم بیماری شامل اسهال، تب، خستگی، شکم درد و گرفتگی عضلانی، وجود خون در مدفوع، زخم در دهان، کاهش اشتها، از دست دادن وزن و درد در ناحیه مقعد می­باشد. افرادی که مبتلا به بیماری کرون شدید هستند، ممکن است در ناحیه پوست، چشم­هات، مفاصل، کبد و مجاری صفراوی، التهاب را تجربه کنند. همچنین تأخیر در رشد کودکان و تأخیر در ایجاد صفات ثانویه جنسی از نشانه­های بیماری کرون شدید می­باشند.
علت بیماری کرون چیست؟
علت بیماری کرون ناشناخته است. اغلب تصور می­شود که کرون یک بیماری خود ایمنی است، اما تحقیقات نشان داده­اند که این التهاب مزمن نمی­تواند در اثر حمله­ی سیستم ایمنی بدن به خودش باشد، مگر این که در نتیجه­ی یک ویروس، باکتری و مواد غذایی باشد. در ایجاد بیماری کرون هم عوامل محیطی و هم عوامل ژنتیکی دخالت دارند، به طوری که در بین حدود 15% از بیماران، یک رابطه­ی درجه­ی یک فامیلی مشاهده شده است.
روش­های تشخیص بیماری کرون چیست؟
برای تشخیص این بیماری فقط یک راه وجود ندارد. پزشک برای افرادی که دارای علائم و نشانه­های بیماری هستند از روش­های گوناگونی استفاده می­کند. آزمایش خون و مدفوع، تصویربرداری، کولونوسکوپی و نمونه­برداری، از جمله روش­های تشخیص این بیماری هستند.
آیا بیماری کرون با افزایش سن بدتر می­شود ؟
بیماری کرون یک بیماری مزمن است، یعنی در دوره­ی طولانی و شرایط دراز مدت زندگی با بیمار همراه است و همچنین می­تواند پیشرفت کند و این بدان معنی است که علائم و عوارض بیماری در شخص مبتلا با گذشت زمان بیشتر می­شود، اما این مسئله شامل حال کلیه بیماران
نمی­شود. دلیل وخیم­تر شدن بیماری با گذشت زمان، این است که التهاب روده در درازمدت می­تواند به مجرای گوارشی آسیب بیشتری برساند.
آیا ورزش برای بیماری کرون مفید می­باشد؟
ورزش در هر حال می­تواند باعث عملکرد بهتر روده­ها باشد و به طور کلی با کم کردن علائم بیماری به حفظ سلامتی کمک می­کند. همچنین باعث افزایش سطح انرژی می­شود و سیستم ایمنی بدن را تقویت می­کند. متخصصین اعتقاد دارند که تمرینات ورزشی اصولاً با کاهش سطح استرس به کاهش علائم بیماری کمک می­کنند.
آیا بیماری کرون طول عمر را کم می­کند؟
بیماری کرون یک بیماری مزمن است. بدان معنی که اگر چه قابل کنترل می­باشد، اما معمولاً علاج ندارد. این بیماری معمولاً در سنین 15 تا 35 سالگی رخ می­دهد و امید زنده بودن را کم نمی­کند و بیشتر بیماران مبتلا به کرون از زندگی پرفایده لذت می­برند.
آیا با وجود بیماری کرون می­توان افزایش وزن داشت؟
در بیماری کرون، افزایش وزن و جذب مواد مغذی مورد نیاز، مشکل می­باشد. بعضی از داروهای مورد استفاده در این بیماری نظیر کورتیکواستروئیدها[5] از جمله پردتیزولون[6]
می­توانند باعث افزایش وزن به طور موقت شوند.
از آنجایی که درمان شناخته­شده­ای برای بیماری کرون وجود ندارد، روش­های درمانی بیشتر در جهت کاهش علائم و نشانه­های بیماری به کار می­روند.
رژیم غذایی در بیماری کرون
رژیم غذایی در بیماریث کرون ممکن است برای افراد مختلف متفاوت باشد و به این موضوع بستگی دارد که بیماری، چه قسمتی از دستگاه گوارش را درگیر کرده باشد. در رژیم غذایی این بیماران باید نکات زیر مورد توجه قرار گیرد.
تعدیل فیبر دریافتی
بعضی از بیماران به یک رژیم با فیبر بالا و پروتئین بالا نیاز دارند و در بعضی دیگر باقیمانده­ی غذاهایی با فیبر بالا نظیر میوه­جات و سبزیجات، وضعیت روده­ها را بدتر می­کند. این افراد باید از رژیم غذایی کم باقیمانده استفاده کنند.
محدود کردن چربی دریافتی
بیماری کرون بر روی قابلیت بدن در شکست چربی­ها و جذب آنها دخالت می­کند و افراط در مصرف چربی­ها می­تواند باعث ایجاد اسهال شود.
 
محدود کردن مصرف لبنیات
بیماری کرون ممکن است با ایجاد مشکل در هضم لاکتوز که قند شیر می­باشد، باعث ایجاد درد و دل­پیچه و اسهال در بعضی بیماران شود.
نوشیدن آب
نوشیدن آب در بیماران مبتلا به کرون اهمیت دارد، زیرا ممکن است بیماری کرون در جذب آب در دستگاه گوارش تأثیر گذارد که باعث کم آبی می­شود. خطر کم آبی در بیماران مبتلا زیاد است، مخصوصاً اگر فردی دچار اسهال و خونریزی شده باشد.  
توجه کردن به منابع ویتامین و مواد معدنی
بیماری کرون می­تواند بر قابلیت روده­ها در جذب مواد مغذی غذاها تأثیر بگذارد و بدن را در معرض فقر ریزمغذی­ها قرار دهد. در این زمینه با توجه به این که ممکن است مصرف مواد غذایی با ارزش بالا نتواند نیاز بیماران را تأمین کند، بهتر است که بیماران تحت نشر پزشک از مکمل­های غذایی استفاده کنند.
بعضی روش­های درمانی طبیعی دیگر برای درمان بیماری کرون عبارتند از:
مصرف پروبیوتیک­ها[7] : پروبیوتیک­ها باکتری­هایی هستند که به تولید باکتری­های مفید در روده کمک می­کنند و از فعالیت باکتری­های مضری که باعث ناراحتی روده می­شوند، جلوگیری می­کنند.
دریافت پربیوتیک­ها[8] : مواد مفیدی هستند که در گیاهانی نظیر مارچوبه، کنگر، تره فرنگی و ... وجود دارند و باکتری­های مفید روده را تغذیه می­کنند و تعداد آنها را افزایش می­دهند که می­توان آنها را به صورت مکمل هم خریداری کرد.
مصرف روغن ماهی: روغن ماهی غنی از امگا 3
می­باشد. طبق تحقیقی که در سال 2017 انجام شد، روغن ماهی می­تواند به درمان بیماری کرون کمک کند. روغن ماهی­هایی نظیر سالمون و ماهی خال مخالی غنی از امگا 3 هستند. حتی می­توان روغن ماهی را به صورت مکمل خریداری کرد.
مکمل­های غذایی: بعضی از مردم اعتقاد دارند که مصرف بعضی از گیاهان، ویتامین­ها و مواد معدنی می­تواند علائم بعضی از بیماری­ها از جمله التهابات وابسته به بیماری کرون را کاهش دهد. در زمینه سودمند بودن مکمل­ها برای کاهش علائم در بیماران مبتلا به کرون، تحقیقاتی در حال انجام است.
آلوئه­ورا : مردم اعتقاد دارند که گیاه آلوئه­ورا، خاصیت ضد التهابی دارد و از آنجایی که التهاب یکی از علائم بیماری کرون می­باشد، آلوئه­ورا را به عنوان یک ضدالتهاب طبیعی به کار می­برند. در حال حاضر تحقیقی که نشان دهد آلوئه­ورا به درمان بیماری کرون کمک می­کند، وجود ندارد.
طب سوزنی: تئوری وجود دارد که طب سوزنی باعث آزاد کردن اندورفین­ها[9] (مواد شیمیایی که باعث از بین رفتن درد می­شوند و سیستم ایمنی را بهبود می­بخشند) از مغز می­شود. یک تحقیق در سال 2014 نشان داد که ترکیب طب سوزنی با یکی از روش­های طب سنتی چینی مبنی بر سوزاندن گیاهان دارویی خشک شده، نزدیک پوست بدن، علائم کرون را کاهش می­دهد. بیماران مبتلا به کرون شدید، درد معده کمتر، اسهال کمتر و التهابات کمتری را با انجام طب سوزنی گزارش کرده­اند. به طور کلی در این بیماری بهتر است از مصرف موادی نظیر کره، مارگارین، انواع سس­ها، لبنیات پرچربی، غذاهای سرخ شده، فست فودها، حبوبات، ذرت، پاپ کورن، میوه­های خشک، برنج قهوه­ای و قند و شکر زیاد پرهیز شود و اگر مصرف فیبر باعث ایجاد مشکلاتی می­شود، باید مصرف آن را محدود کرد. اگر سبزیجات و میوه­جات خام باعث ناراحتی می­شوند، باید آنها را بخارپز یا آب­پز کرد.
از بین نوشیدنی­ها، الکل، آبجو، شراب، نوشیدنی­های گازدار، قهوه و چای، علائم بیماری را بدتر می­کنند.
مصرف شیر در مورد بیمارانی که دچار عدم تحمل به قند شیر یعنی لاکتوز هستند، مناسب نیست. قندهای الکلی نظیر سوربیتول و مانیتول که در آدامس و شکلات­های بدون قند وجود دارند، می­توانند عوارض بیماری را تشدید کنند که باعث ایجاد گاز، نفخ، انقباضات شکمی و اسهال می­شوند.
غذاهایی که التهاب روده را کاهش می­دهند، برای بیماری کرون مفید می­باشند.
ماست پروبیوتیک به ترمیم روده کمک می­کند، اما اگر کسی با هضم پروتئین لبنیات مشکل دارد و دچار اسهال و علائم وخیم­­تر می­شود، باید از مصرف ماست اجتناب ورزد.
ماهی­های چرب نظیر سالمون، ماهی خال مخالی، ماهی تن و ساردین برای این بیماری مفید می­باشند. سیب­زمینی، جو دوسر، شیره بادام، سیر، چای سبز از جمله دیگر مواد غذایی مفید برای این بیماری می­باشند. مصرف قرص نعناع بین وعده­های غذایی به کاهش حرکات انقباضی کمک می­کند.
محققین بر این باورند که مصرف زنجبیل برای هر دو شکل اصلی بیماری التهابی روده یعنی بیماری کرون و کولیت اولسرایتو[10] (زخمی) مفید می­باشد و با آزمایش­هایی که روی موش­ها انجام شد، به این نتیجه رسیدند که زنجبیل ممکن است بتواند به مقابله با سرطان روده بزرگ بپردازد.
سیب­زمینی، اسفناج، مارچوبه، نخودسبز، هویج، قارچ، کدو سبز، کدو حلوایی و سایر سبزیجاتی که خوب پخته شده باشند، برای بیماری کرون مفید می­باشند.
شیره بادام با وجود اسیدهای چرب غیر اشباع، به دلیل خاصیت ضد التهابی، برای بیماری کرون مفید می­باشد، البته باید دقت شود که از مصرف شیره بادام شیرین خودداری شود. سیر چون یک ماده غذایی پربیوتیک می­باشد، باکتری­های مفید روده را تغذیه می­کند و می­تواند در کاهش علائم بیماری کرون مؤثر باشد. بیماران مبتلا به کرون می­توانند از روغن دم­شده­ی سیر استفاده کنند. در مطالعات اخیر نشان داده شده است که مصرف چای سبز برای کاهش التهابات کولون، به خوبی تجویز داروی سولفاسالازین[11] بوده است و همچنین توانسته خطر ابتلا به سرطان کولون را در جوندگان کاهش دهد. البته اثر چای سبز در این زمینه بر روی انسان­ها، هنوز مشخص نشده است. اما مصرف آن ضرری هم ندارد. n
این بیماری در بین یهودیان اشکنازی که اصل آنها به اروپای مرکزی و شرقی برمی­گردد، بیشتر می­باشد. طبق نظر کارشناسان، بیماری کرون در بین یهودیان اشکنازی در مقایسه با یهودیان غیر اروپایی دو تا چهار برابر بیشتر رواج دارد.
منابع
1- Crohn’s Disease – Diagnosis and treatment – mayo clinic.
2- Understanding crohn’s Disease – Medically reviewed by zara Risoldi Cochrane , pharm D, Ms, fascp on may 2. 2019 – written by Kimberly Holland.    


[1] - Crohn
[2] - Inflammatory bowel disease
[3] - Ileum
[4] - Colon
[5]- Corticosteroid
[6] - Prednisolone
[7]  - Probiotic
[8] - Prebiotic
[9] - Endorphin
[10] - Ulcerative
[11] - Sulfasalazine

 



 

 

 

Back Up Next 

 

 

 

 

استفاده از مطالب اين سايت تنها با ذكر منبع (بصورت لینک مستقیم) بلامانع است.
.Using the materials of this site with mentioning the reference is free

این صفحه بطور هوشمند خود را با نمایشگرهای موبایل و تبلت نیز منطبق می‌کند
لطفا در صورت اشکال، به مسئولین فنی ما اطلاع دهید